Γοργοπόταμος

Η ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ

 ΤΟΥ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ

 

25 Νοεμβρίου 1942

ο Ναπολέων Ζέρβας σέρνει τον χορό και ακολουθεί ο Άρης Βελουχιώτης (κατά κόσμον Θανάσης Κλάρας)

Το ψυχρό μάτι του απαλλαγμένου από τις προκαταλήψεις μελετητή της ιστορίας δεν μπορεί παρά να καταλήξει στη ρήση ενός απ' τους πρωταγωνιστές του γεγονότος, του Κρις Γουντχάουζ:

(Ο Γοργοπόταμος) «Χωρίς Ζέρβα δεν γινόταν , χωρίς Αρη δεν πετύχαινε»

Το κορυφαίο   γεγονός   της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού στην Νεότερη Ιστορία είναι η Ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, από τις ενωμένες αντιστασιακές οργανώσεις του Ε.Α.Μ και του Ε.Δ.Ε.Σ  την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942.

Τον Σεπτέμβριο του 1942 Aγγλικό κλιμάκιο με αρχηγό το συνταγματάρχη Μαγερς αποβιβάζεται κρυφά στην Ελλάδα, έρχεται σε επαφή με τις διάφορες αντάρτικες ομάδες και κατορθώνει να συντονίσει τις ενέργειες τους. Αποτέλεσμα του συντονισμού αυτού ήταν η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου.

Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος 52 αντάρτες του ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα, 86 αντάρτες του ΕΛΑΣ του Άρη Βελουχιώτη και 15 Άγγλοι κομάντος με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ ενώ την γέφυρα υπερασπιζόταν μία φρουρά αποτελούμενη από εκατό Ιταλούς στρατιώτες και πέντε Γερμανούς, οι οποίοι διέθεταν βαρύ οπλισμό.

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου καθυστέρησε για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών που μάχονταν στην Αφρική για ένα τουλάχιστον πολύτιμο μήνα, έδωσε το έναυσμα να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά της Ρούμελης, ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων και καταξίωσε τον ένοπλο αγώνα στην συνείδηση των συμμάχων.

Δυο μέρες μετά την ανατίναξη της γέφυρας οι Ιταλοί, σε αντίποινα, παίρνουν από τις φυλακές της Λαμίας 14 κρατούμενους πατριώτες κατά άλλους 16, από τους οποίους τους 7 εξετέλεσαν με τουφεκισμό στην ίδια τη γέφυρα, κάτω από τα κομμένα τόξα της.

 Σώθηκε φωτογραφία - ντοκουμέντο (την τράβηξε Ιταλός στρατιώτης), πού παρουσιάζει την εκτέλεση των πρώτων εφτά πατριωτών στο Γοργοπόταμο. Οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν και εκτελέσθηκαν στα Καστέλια της Παρνασσίδος.  

• Λυπάμαι επειδή γερνώ και δεν θα ζήσω πολύ για να ευχαριστήσω τους Έλληνες, των οποίων η αντίσταση ήταν αποφασιστική για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Joseph Stalin (από μια ομιλία στο ραδιοσταθμό της Μόσχας στις 31 Ιανουαρίου 1943 μετά από τη νίκη στο Stalingrand)
• Είμαι ανίκανος να δώσω το κατάλληλο εύρος της ευγνωμοσύνης που αισθάνομαι για την ηρωική αντίσταση του λαού και των ηγετών της Ελλάδας. Charles de Gaul (από ομιλία του στο γαλλικό κοινοβούλιο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου).
• Πολεμήσατε άοπλοι και νικήσατε, μικροί ενάντια σε μεγάλους. Σας οφείλουμε ευγνωμοσύνη, επειδή μας δώσατε το χρόνο να υπερασπιστούμε την πατρίδα μας. Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας ευχαριστούμε. Μόσχα, ραδιοσταθμός όταν επιτέθηκε ο Hitler στην ΕΣΣΔ

********************

Εκτελεσθέντες από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής 

ως αντίποινα για την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου:

Στη Γέφυρα του Γοργοποτάμου 1.12.1942

1. Αθανάσιος Γ. Παπακυριαζής συνταγματάρχης

2. Εύαγγελος Κ. Παγώνης

3. Κων/νος Δ. Καραγιάννης

4. Στυλιανός Ι. Λαμπρόπουλος

5. Σάββας Γ. Σφήκας

6. Κωνσταντίνος Δ. Πουγκακιώτης

7. Αθανάσιος Γ. Σιδεροκάλτσης

8. Ίωαννης. Κ. Παγουρόπουλος

9. Κωνσταντίνος Γ. Σαμπάνης

10. Χρήστος Α. Λουκόπουλος

Εκτελεσθέντες στο χωριό Καστέλια 9.12.1942

1. Ανάργυρος Ν. Λυμπερόπουλος

2. Χρήστος Γ. Κοντογεώργος

3. Πολύμερος Ι. Μπρόφας

4. Δημήτριος Ν. Παγουρόπουλος

5. Βασιλειος Ν. Σακκάς

6. Βασίλειος Γ. Σπανός