Χάρτης «Plan de L’isthme du Mont Athos» των Γάλλων χαρτογράφων Choiseul - Gouffier, του 1791,
όπου αποτυπώνεται το τοπογραφικό διάγραμμα της διώρυγας του Ξέρξη.
Η Διώρυγα του Ξέρξη ήταν ένα μεγάλο έργο της αρχαιότητας που κατασκευάστηκε στην χερσόνησο του Άθω, στη Χαλκιδική, από τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη κατά την διάρκεια των Περσικών πολέμων.
Η διώρυγα κατασκευάστηκε το 480 π.Χ. κατά τη διάρκεια μιας ακόμα εκστρατείας των Περσών. Ο Ξέρξης ήθελε να αποφύγει τον περίπλου του Άθω, καθώς την τελευταία φορά που το επιχείρησε είχε βυθιστεί ο στόλος του Μαρδόνιου. Την περιγραφή της διώρυγας μας τη μετέφερε ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης, αλλά μεταγενέστεροι ιστορικοί την αμφισβήτησαν γράφοντας ότι ο Πέρσης βασιλιάς κατασκεύασε Δίολκο και όχι διώρυγα. Πάντως οι σημερινές έρευνες δείχνουν ότι ήταν διώρυγα.
Σύμφωνα με την περιγραφή του Ηρόδοτου[1], το έργο ο Ξέρξης το ανέθεσε στους Αρταχαίη και Βούβαρο. Ο Αρταχαίης όμως λίγο πριν τελειώσει η διώρυγα αρρώστησε βαριά και πέθανε, κάτι που θεωρήθηκε μεγάλη συμφορά και κακός οιωνός από τον Ξέρξη. Ο Αρταχαίης τάφηκε στην Άκανθο με μεγάλες τιμές[2].
Η διώρυγα σήμερα βρίσκεται θαμμένη και έχει εντοπιστεί ανάμεσα στα χωριά Νέα Ρόδα και Τρυπητή. Το 2008 έγιναν έρευνες από Βρετανούς και Έλληνες μηχανικούς που έδειξαν την ακριβή της θέση αλλά και τις διαστάσεις της. Η διώρυγα έχει μήκος δύο χιλιόμετρα και πλάτος 30 μέτρα και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 15 μέτρα. Είναι ορατή από μεγάλο ύψος, αφού η θέση έχει πάθει καθίζηση. Οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι αμέσως μετά τη χρήση της από τον Ξέρξη εγκαταλείφθηκε και με τα χρόνια επιχωματώθηκε [3].
- ↑ Ηροδότου Ιστορίαι, βιβλίο ΣΤ΄, [7,22]
- ↑ Ηροδότου Ιστορίαι, βιβλίο ΣΤ΄, [7,118]
- ↑ Έθνος, φύλλο 26 Ιουλίου 2008, σελίδα 27
***************************************************
- (fr) Canal de Xerxès, Structurae
- (en) The Canal of Xerxes in Northern Greece : explorations 1991-2001, compte rendu des recherches britanniques et grecques ; bibliographie
- (en) Herodotus' twentieth logos : Persian preparations, travaux de Xerxès selon Hérodote
- (en) Xerxes' canal across the Athos, travaux du canal ; bibliographie
*****************************************************
Στοιχεία για τη Διώρυγα του Ξέρξη
Αεροφωτογραφία της περιοχής Διώρυγας του Ξέρξη
Ελληνες και Βρετανοί επιστήμονες εντόπισαν πειστήρια που αποδεικνύουν την κατασκευή της
Το 480 π.χ. ο Βασιλιάς της Περσίας Ξέρξης διέταξε τους άνδρες του να κατασκευάσουν στη Χαλκιδική μια διώρυγα, μήκους δύο χιλιομέτρων, ένα από τα σημαντικότερα κατασκευαστικά έργα της εποχής εκείνης. Η διώρυγα ήταν καίριας σημασίας για το σχέδιο του Ξέρξη να εισβάλει στην Ελλάδα, στόχο τον οποίο προσπαθούσε εις μάτην επί 12ετίας να επιτύχει ο στρατηγός του Μαρδόνιος. Ο στόλος του είχε καταστραφεί στη διάρκεια καταιγίδας, την ώρα που έπλεε στην άκρη της χερσονήσου και ο Ξέρξης ήθελε να αποφύγει μια παρόμοια ήττα, κατασκευάζοντας τη διώρυγα.
Αμφιβολίες
Τα 2.500 χρόνια, που μεσολάβησαν, οι ιστορικοί εξέφρασαν αμφιβολίες αν η περίφημη Διώρυγα του Ξέρξη είχε κατασκευασθεί από τη μία ακτή ώς την άλλη, ενώ άλλοι αμφισβήτησαν την ύπαρξή της, με το επιχείρημα ότι το βραχώδες υπέδαφος θα εμπόδιζε τους εργάτες της εποχής να ολοκληρώσουν την κατασκευή. Σήμερα, επιστήμονες από τη Βρετανία και την Ελλάδα εντόπισαν πειστικά στοιχεία που αποδεικνύουν την κατασκευή του διώρυγας.
Χρησιμοποιώντας γεωλογικές πληροφορίες, τις οποίες συγκέντρωσαν αρκετά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης, εκεί που κείται σήμερα το έργο, οι επιστήμονες σχεδίασαν έναν χάρτη με τις λεπτομέρειες των διαστάσεων και της πορείας του διώρυγας. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν τις περιγραφές που είχε δώσει ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος, οι οποίες αντιμετωπίζονταν επί μακρόν με σκεπτικισμό από τους ακαδημαϊκούς. Το έργο είναι πειστήριο μιας εντυπωσιακής στρατιωτικής, στρατηγικής διοίκησης εργατικού δυναμικού και μηχανικής.
«Από την ανάλυση των ιζημάτων στη διώρυγα, ξέρουμε ότι μάλλον είχε σύντομο χρόνο ζωής», σχολίασε ο Ρίτσαρντ Τζόουνς, επικεφαλής ερευνητής στο σχέδιο και αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. «Οι Πέρσες δεν το αντιμετώπισαν ως μνημείο που θα επιζήσει στους αιώνες. Μόλις πέρασε ο στόλος τους, τελείωσε η λειτουργία του», συμπλήρωσε. «Ηταν μία κολοσσιαία επιχείρηση», εξήγησε ο Μπεν Ισερλιν, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Λις, ο οποίος ξεκίνησε το σχέδιο εξερεύνησης της διώρυγας στις αρχές της δεκαετίας του '90. «Δεν υπήρχαν τροχαλίες. Ετσι οι εργάτες έπρεπε να σκάβουν με φτυάρια, να βάζουν το χώμα σε καλάθια και να περνούν τα γεμάτα καλάθια ο ένας στον άλλον κατά μήκος μέχρι την άκρη», πρόσθεσε. Η χαρτογράφηση της διώρυγας ήταν μία σύνθετη εργασία από μόνη της. Ο Τζόουνς και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν μία σεισμική μέθοδο, η οποία παραδοσιακά χρησιμοποιείται για την ανίχνευση πετρελαίου και μετάλλων. Χονδρικά χτυπούν ένα κομμάτι μέταλλο που έχει τοποθετηθεί στο έδαφος με ένα βαρύ σφυρί, αποστέλλοντας ωστικά κύματα στη γη. Αναλύοντας τον χρόνο που χρειάσθηκαν τα κύματα να επιστρέψουν πίσω στη γη, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να σχεδιάσουν ένα σεισμικό προφίλ του θαμμένου έργου.
Τεχνικές
«Ηταν ένας πολύ φιλόδοξος στόχος για τις συμβατικές αρχαιολογικές τεχνικές», ανέφερε ο Βασίλης Kαραστάθης, μέλος της ομάδας που πραγματοποίησε τη σεισμική έρευνα και γεωφυσικός στο Εθνικό Αστεροσκοπείο της Αθήνας. Τα ευρήματα της ομάδας δημοσιεύθηκαν ήδη στην Επιθεώρηση Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής. Η δομή του διώρυγας, που σκιαγραφήθηκε από την ομάδα των γεωφυσικών, επιβεβαιώθηκε από την ανάλυση ιζηματογενών δειγμάτων, που ανασύρθηκαν από διαφορετικά βάθη. Η Μαρία Μπρόσιους, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Απόν Ταϊν του Νιουκάστλ, δήλωσε ότι η μηχανική δεξιοτεχνία, η οποία παρατηρήθηκε στην περίπτωση του διώρυγας, προϋπήρχε του Ξέρξη. «Η ικανότητα κατασκευής ενός έργου σαν κι αυτό μπορεί να ανιχνευθεί ακόμη και στους Βαβυλώνιους και τους Ασσύριους», εξήγησε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου