Η έρευνα απέδειξε ότι το ταφικό μνημείο του Λέοντος της Αμφίπολης συνδέεται με το ταφικό σήμα του τύμβου.
Σημαντική και συγκλονιστική η παρουσίαση της ανασκαφικής έρευνας του ταφικού τύμβου «Καστά» Αμφίπολης το 2012.
Η παρουσίαση έγινε από την αρχαιολόγοΚατερίνα Περιστέρη ,προϊσταμένης της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών, κατά την ετήσια Αρχαιολογική Συνάντηση ,εικοστή έκτη συνάντηση, για τις ανασκαφές του 2012 στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Σημαντική και συγκλονιστική η παρουσίαση της ανασκαφικής έρευνας του ταφικού τύμβου «Καστά» Αμφίπολης το 2012, από την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη ,προϊσταμένης τηςΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών κατά την ετήσια Αρχαιολογική Συνάντηση ,εικοστή έκτη συνάντηση, για τις ανασκαφές του 2012 στη Μακεδονία και τη Θράκη. Η κ. Περιστέρη ανέφερε ότι η έρευνα απέδειξε ότιτο ταφικό μνημείο τουΛέοντοςσυνδέεται με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στο μέσον και στο υψηλότερο σημείο του.
«Κατά το 2012 ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνα στον Τύμβο «Καστά» Αμφίπολης από την υπογράφουσα έπειτα από χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με την συμπαράσταση του Αντιπεριφερειάρχη κ. Ι. Μωυσιάδη και συνεχίστηκε με επιτυχία έπειτα από την χρηματοδότηση του Υπουργού Μακεδονίας-Θράκης κ. Θ. Καράογλου. Κατά το 2013 η έρευνα συνεχίζεται έχοντας εκτός από τη στήριξη του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας κ. Α. Τζιτζικώστα και του Υπουργού Μακεδονίας-Θράκης κ. Θ. Καράογλου, με την αμέριστη συμπαράσταση καιχρηματοδότηση του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α.-Γενική Γραμματεία Πολιτισμού έπειτα μάλιστα και την παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού κ. Κ.Τζαβάρα και της Γενικής Γραμματέως κ. Λ.Μενδώνη στην ανασκαφή.
Η ανασκαφή έφερε στο φως σημαντικό ταφικό περίβολο, μοναδικό στο είδος του, που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ., με μαρμάρινες βάσεις, ορθοστάτες, επιστέψεις και λοιπή ανωδομή, ύψους 3μ. και συνολικού μήκους 497μ.,από τα οποία έχουν μέχρι τώρα ανασκαφεί τα 300μ. Η μοναδικότητα της κατασκευής του ταφικού περιβόλου με τη χρήση αρχιτεκτονικών μελών από θασίτικο μάρμαρο καθώς και η σημαντική χρονική περίοδος που δημιουργείται οδηγούν την σκέψη μας στην ύπαρξη σημαντικών τάφων στο εσωτερικό του περιβόλου που μόνο η συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας θα αποκαλύψει.
Κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιό του Αλέξανδρο Δ’.
Ένα μεγάλο μέρος του περιβόλου έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη να μη βρίσκονται στη θέση τους. Μια ευρύτερη έρευνα που πραγματοποιήσαμε στην περιοχή της Αμφίπολης με τον συνεργάτη αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή στην προσπάθειά μας να εντοπίσουμε τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη μας οδήγησε στην περιοχή του χώρου του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης όπου βρέθηκαν είτε διάσπαρτα, είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη με προέλευση τον ταφικό περίβολο. Η έρευνα αυτή συνδέει τον σημαντικό ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά με τον Λέοντα της Αμφίπολης.
Το υλικό της βάσης του Λέοντα, είχε χρησιμοποιηθεί ως φράγμα σε δεύτερη χρήση ήδη από τη ρωμαϊκή εποχή και βρέθηκε από τον Ελληνικό Στρατό το 1912, κατά την αποξήρανση της κοίτης του Στρυμόνα για την κατασκευή της σύγχρονης γέφυρας κοντά στις εκβολές του. Μετά το 1917 τα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη συγκεντρώθηκαν κοντά στο θεμέλιο που ταυτίστηκε λανθασμένα, ως θεμέλιο της βάσης του μνημείου. Πρώτος ο Α. Ορλάνδος μελέτησε μαζί με τον P. Perdrizet το υλικό μέχρι τη δεκαετία του ’30. Το 1936 οι J. Roger και O. Broneer συνεχίζουν τη μελέτη και την αποκατάσταση του μνημείου στη θέση αυτή στην οποία βρίσκεται σήμερα με την κατασκευή μιας συμβατικής βάσης. Την ίδια εποχή, η Ulen βρίσκει νέα κομμάτια στην αποξήρανση της αρχικής Κερκινίτιδας Λίμνης και μεταφέρει το υλικό, 60 χμ. μακριά στην θέση του νέου φράγματος της λίμνης Κερκίνης, στο Λιθότοπο.Το 1971 ο S. Miller ταυτίζει το υλικό στο Λιθότοπο και αυτό επιστρέφει στην αρχική του περιοχή. Ο Miller αποδίδει σωστά το υλικό, δεν βρίσκει όμως την προέλευση του και ότι προέρχεται από κυκλικό τοίχο.
Μετά την ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου «Καστά», όπως απέδειξε η έρευνα μας, το ταφικό μνημείο του Λέοντοςσυνδέεται με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στο μέσον και στο υψηλότερο σημείο του βάσει και της γεωμετρίας που μας δίνει ο ταφικός περίβολος.
Ο Τύμβος Καστά Αμφίπολης και το μνημείο του Λέοντος είναι δύο μνημεία που συνομιλούν μεταξύ τους συνδυάζοντας συγκρίσιμα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και η χρονολόγησή τους ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ.αιώνα. Οι λατύπες(θραύσματα από επεξεργασία μαρμάρου) που βρέθηκαν γύρω από το ταφικό σήμα στην κορυφή του τύμβου Καστά, δηλώνει την ύπαρξη μεγάλου μαρμάρινου μνημείου, που δεν είναι άλλο από το Λέοντα και την βάση του» .
Η « Σ» συνάντησε την κ.Περιστέρη μετά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της σημαντικής αυτής ανασκαφικής έρευνας που έγινεστον τύμβο Καστά Αμφίπολης . Ηκ. Περιστέρη αναφερόμενη στην συνέχιση των ανασκαφικών εργασιών ,δήλωσε «Αναφέρεται τύμβος Καστά Αμφίπολης γιατί βρίσκεται μέσα στο αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης ,μετά την επίσκεψη του υπουργού πολιτισμού , που είπε ότι θα μας χρηματοδοτήσει για να συνεχίσουμε , η αλήθεια είναι ότι δεν συνεχίσαμε την έρευνα μέχρι τώρα,γιατί περιμένουμε τα χρήματα αυτά για να δουλέψουμε .Υπάρχει μια διαδικασία γραφειοκρατική που φαντάζομαι ότι μέσα στον Απρίλη ,θα λυθεί και αυτή για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε»
Πόσο σημαντική είναι η ανασκαφή και για ποιόν έγινε ο τύμβος;Η κ. Περιστέρη μας ανέφερε«Η ανασκαφή είναι σημαντική ,έχουμε έναν ταφικό περίβολο ,ένας χώρος σημαντικός ,περίβολος μοναδικός στο είδος του , και στα Βαλκάνια και στην γύρω περιοχή, δεν έχουμε κάτι παρόμοιο . Έχει ορθόδομους μαρμάρινους με ωραίες στέψεις με όλη την αρχιτεκτονική που σχηματίζει μια ωραία εξωτερική εικόνα ,που φαινόταν από μακριά στα αρχαία χρόνια . Δεν μπορούμε να πούμε τίνος είναι ο τύμβος ακόμη , αν δεν γίνει ανασκαφική έρευνα και δεν μπούμε μέσα στο εσωτερικό να δούμε αν υπάρχει ένας δύο ,τρεις ,πόσοι τάφοι θα είναι αυτοί . Βέβαια φαίνεται από την πρώτη ματιά ότι είναι σημαντικοί γιατί αλλιώς δεν θα κάνανε τέτοιο περίβολο για αυτόν τον τύμβο . Είναι και ο ψηλότερος τύμβος που έχουμε στα 24 μέτρα και στην κορυφή του έχει μια θεμελίωση ,η οποία δηλώνει ότι υπάρχει ταφικό μνημείο .Η θεμελίωση αυτή είναι από πωρόλιθους ,όπως είναι και το αντιθυμα πίσω από τους ορθοστάτες που είναι από πωρόλιθους για μεγαλύτερη στερεότητα . Το πάχος του τείχους αυτού είναι μέχρι 60 μέτρα».
Επισημαίνεται ότι το ταφικό μνημείο κατασκευάστηκε από τον αγαπημένο αρχιτέκτονα του Μέγα Αλέξανδρου, Δεινοκράτη.
« 375 κομμάτια από τον περίβολο του Καστά βρίσκονται στο μνημείο του Λέοντος , στην βάση του και στην γύρω περιοχή . Η βάση του Λέοντα είναι όλα κομμάτια από τον περίβολο του «Καστά» . Για μας ήταν συγκλονιστικό αυτό. Από κει και πέρα κοιτάξαμε πως θα γίνει η αναπαράσταση του λιονταριού και πως θα είναι η βάση του .Έψαξε ο αρχιτέκτονας μας και άλλα κομμάτια και καταλήξαμε πραγματικά σε στοιχεία που μας δίνουν πως θα ήταν η βάση του λιονταριού . Η μορφή αυτής της βάσης ήταν εντελώς διαφορετική ,η βάση σήμερα είναι συμβατική έτσι έκριναν όταν έκαναν την αποκατάσταση τότε ,θεώρησαν ότι έτσι είναι αυτά ,αλλά τώρα ξέρουμε ότι είναι από το περίβολο του «Καστά». Βρήκαμε κομμάτια από την κανονική βάση του λιονταριού. Φανταζόμαστε τον περίβολο και στην κορυφή το λιοντάρι να στέκεται .Το οποίο λιοντάρι είναι ένα μέτρο για τις διαστάσεις του τύμβου . Είναι σαν μέτρο μέτρησης και έτσι έχουμε και τις άλλες διαστάσεις και αυτό είναι πραγματικά συγκλονιστικό για μας» συμπλήρωσε η προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών, αναφερόμενη στην σχέση του Λέοντα της Αμφίπολης και του Τύμβου « Καστά» Αμφίπολης.
Σε αναμονή λοιπόν της χρηματοδότηση της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρώνγια την συνέχιση των ανασκαφικών ερευνών ,που τα αποτελέσματα της αναμένονται ενδιαφέροντα . Επισημαίνεται ότι μέχρι τώρα έχουν ανασκαφεί 300 μέτρα από το συνολικό μήκος 497μ του ταφικού περίβολου και έχει γίνει έρευνα για την μετακίνηση του λιονταριού .
Δήμητρα Μετόκη
******************************
******************************
******************************
Κανείς δεν μπορεί να πει οτιδήποτε με κατηγορηματικό τρόπο, πριν μας ενημερώσουν επισήμως οι αρχαιολόγοι ότι άνοιξαν τον τάφο και ότι φώτισαν τα ευρήματα οι αχτίδες του ήλιου της Μακεδονίας.
Η αρχική και πολύ προσεκτική εκτίμηση της αρχαιολόγου Αικατερίνης Περιστέρη είναι ότι ο τάφος ανήκει στη Ρωξάνη και στο γιο που απέκτησε με τον Μέγα Αλέξανδρο. Η ίδια είχε εκφράσει την εκτίμηση της , με κάθε επιφύλαξη , πριν από λίγο καιρό , στην 26η επιστημονική συνάντηση με θέμα « Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη».
Όπως όλα δείχνουν , πρόκειται για τον τάφο της Ρωξάνης και του Αλέξανδρου ( γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου)», είχε πει χαρακτηριστικά.
Το μνημείο είναι καλυμμένο από ποταμίσια άμμο και κοκκινόχωμα, σχηματίζοντας ένα μεγάλο τύμβο που μοιάζει με λόφο. Αποτελείται από έναν εσωτερικό τοίχο από πωρόλιθο επενδυμένο με μεγάλα παραλληλόγραμμα κομμάτια θασίτικου μαρμάρου, διατηρημένο σε άριστη κατάσταση.
Το Λιοντάρι της Αμφίπολης στην κορυφή του τάφου
Ο αρχιτέκτονας Μ. Λεφαντζής κατάφερε και ταυτοποίησε τα μαρμάρινα κομμάτια που αποτελούν το βάθρο του Λέοντα της Αμφίπολης με τα κομμάτια της μαρμάρινης επένδυσης του τύμβου της Ρωξάνης. Σύμφωνα με την παρουσίαση της μελέτης του αρχιτέκτονα, το γνωστό σε όλους μας Λιοντάρι της Αμφίπολης και ο τάφος της Ρωξάνης και του μικρού Αλέξανδρου αποτελούσαν ένα ενιαίο μνημείο. Το Λιοντάρι τοποθετείται στο κέντρο και στο υψηλότερο σημείο του τύμβου.
Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Κάσσανδρος είχε στείλει τη Ρωξάνη και το μικρό Αλέξανδρο στην Αμφίπολη, όπου στη συνέχεια τους θανάτωσε. Το ταφικό μνημείο κατασκευάστηκε από τον αγαπημένο αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Δεινοκράτη.
Η ταφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. Εκεί οι νεκροί, κατά τους Ηρόδοτο , Στράβωνα και Στοβαίο, δε μουμιοποιούνταν ούτε καίγονταν , αλλά θάβονταν τοποθετημένοι μέσα σε μέλι ή κερί. Το ίδιο έγινε, όπως προκύπτει , και με τη σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με την επιθυμία του, θέλησε να ταφεί στην πατρική του γη, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να μεταφερθεί έως εκεί η σορός του. Έτσι , η αναζήτηση του τάφου του έως σήμερα είναι μια συναρπαστική αρχαιολογική περιπέτεια.
Το 321, σχεδόν δύο χρόνια μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, ο Αρριδαίος ολοκλήρωσε την κατασκευή της αρμάμαξας που θα μετέφερε τη σορό του στρατηλάτη. Κατά τον Διόδωρο τον Σικελιώτη , όταν η πομπή έφτασε στα σύνορα της Συρίας με την Αίγυπτο, τη συνάντησε ο Πτολεμαίος Α΄, επικεφαλής στρατιωτικής δύναμης , και μετέφερε με τιμές την αρμάμαξα στην Αλεξάνδρεια. Εκεί έχτισε τέμενος αντάξιο του Αλεξάνδρου και τον ενταφίασε. Κατά μια άλλη επικρατούσα άποψη, η ταριχευμένη σορός του θάφτηκε προσωρινά στη Μέμφιδα, πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου της φαραωνικής Αιγύπτου, κοντά στο Κάιρο. Κατόπιν , μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια από τον ίδιο Πτολεμαίο κι εκεί παρέμεινε θαμμένος γύρω στα 700 χρόνια. Έπειτα, ο Πτολεμαίος Φιλοπάτωρ συγκέντρωσε σ’ ένα μοναδικό τάφο τα λείψανα των προγόνων του γύρω από αυτά του στρατηλάτη.
Πάντως , όπως μαρτυρείται από τις πηγές, η μεταφορά οστών σε τεφροδόχους είναι μια αρκετά συνηθισμένη αρχαία πρακτική, ενώ, παράλληλα, για τους Έλληνες αποτελούσε ιερή παράδοση η μετακομιδή στη γενέτειρα γη των οστών βασιλέων που πέθαιναν σε ξένους τόπους. Κάπως έτσι άρχισε η ανολοκλήρωτη ακόμη οδύσσεια της ανακάλυψης του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με την Αλεξάνδρεια , τις Αιγές, τη Θάσο ακόμη και την Αυστραλία να …διεκδικούν το ρόλο της αλεξανδρινής Ιθάκης. Εξάλλου, μια προφητεία υποσχόταν ευημερία στον τόπο όπου θα θαβόταν ο μέγας στρατηλάτης.
Ο ρόλος της Αμφίπολης και το Ταφικό Μνημείο
Την περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Αμφίπολη και το επίνειό της στο Αιγαίο είχαν εξελιχθεί σε πολύ σημαντική ναυτική βάση των Μακεδόνων και γενέτειρα τριών σημαντικών ναυάρχων , του Νέαρχου, του Ανδροσθένη και του Λαομέδοντα. Από εκεί ξεκίνησε και ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την Ασία. Στην ελληνιστική εποχή , άποικοι από την πόλη ίδρυσαν – με προτροπή του Σελεύκου – μια ομώνυμη πόλη στις όχθες του Ευφράτη , επί της παλαιότερης αραμαϊκής Θαψάκου. Όπως αναφέρει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης , ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν θαυμαστής της Αμφίπολης και σκόπευε να φτιάξει ένα μεγαλοπρεπή ναό για να τιμήσει την πόλη απ’όπου απέπλευσε το 334 π.Χ. ο στόλος του για την εκστρατεία στην Ασία.
Ο ταφικός περίβολος που ήρθε στο φως στην αρχαία Αμφίπολη είναι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους , μοναδικός στο είδος του. Και , όπως έχει επισημάνει η προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων , Αικατερινή Περιστέρη , « δεν έχει βρεθεί πουθενά ανάλογος περίβολος , ούτε στη Βεργίνα , ούτε στις Αιγές. Περικλείει σίγουρα σημαντικά ταφικά μνημεία, στα οποία σκοπεύουμε να φτάσουμε. Χρονολογείται στην περίοδο της δολοφονίας της Ρωξάνης το 311 π.Χ. Πρόκειται για κάτι εξαιρετικά σημαντικό».
Η ανασκαφική έρευνα στον τύμβο « Καστά» της αρχαίας Αμφίπολης συνεχίζεται και μέρα με τη μέρα ολοκληρώνεται το παζλ της ιστορίας , με το Λιοντάρι της Αμφίπολης να στέκει αγέρωχο , αποκαλύπτοντας τη σημαντικότητα των ανασκαφικών ευρημάτων που ξετυλίγουν το κουβάρι της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ένας παλιός θρύλος των κατοίκων της Αμφίπολης λέει πως κάπου εκεί βρίσκεται « ένας τρανός βασιλιάς». Και στη μοναδική φυσιογνωμία του Μεγάλου Αλεξάνδρου η ιστορία πλέκεται με τους θρύλους, τους μύθους , τη φαντασία. Ίσως κάποια βγουν αληθινά…
Γιώργος Βογιατζής : « Βασιλικό σημάδι»
Ο δήμαρχος Αμφίπολης , Γιώργος Βογιατζής, δούλεψε στα νεανικά του χρόνια στην ανασκαφή , υπό την εποπτεία του καθηγητή Δημήτρη Λασκαρίδη, ο οποίος πίστευε πως επρόκειτο για τον τάφο της Ρωξάνης , της γυναίκας του Μεγαλέξανδρου. Οι αφηγήσεις που είχε ακούσει από παιδί, από τους μεγαλύτερους τον συνεπήραν. Και όταν βρέθηκε στο δημαρχιακό θώκο , βοήθησε όσο μπόρεσε αυτήν την ανασκαφή. Αναφορικά με την ανασκαφή που γίνεται στην περιοχή είπε στον « ΑτΚ» :
« Ως πολίτης και ως δήμαρχος αγαπάω τον τόπο μου. Ενδιαφέρομαι ως άνθρωπος και ως κάτοικος. Πριν από ένα μήνα , επισκέφτηκα τον τύμβο με τον Σταύρο Μπένο από το « Διάζωμα» μαζί με τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη. Σε εκείνη την επίσκεψη που κάναμε άρχισε να βγαίνει στο φως ο ταφικός περίβολος στην πλήρη του μορφή, όπως ήταν στην αρχαιότητα. Ήταν εντυπωσιακό, αφού το κάτω μέρος ήταν βαμμένο με χρώματα μπλε , τιρκουάζ. Ο κ. Θέμελης, που ανέσκαψε την αρχαία Μεσσήνη, ενθουσιάστηκε και είπε πως είναι ένα σπουδαίο , μεγάλο μνημειακό συγκρότημα. Κι επειδή η ανασκαφή έχει μεγάλη σημασία, η Πολιτεία αγκάλιασε το έργο και μπορώ να σας πω πως εδώ ήρθαν και συνέβαλαν στη χρηματοδότηση ο πρώην υπουργός Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τζαβάρας , ο υπουργός Μακεδονίας – Θράκης , Θόδωρος Καράογλου , ο περιφεριάρχης Κεντρικής Μακεδονίας , Απόστολος Τζιτζικώστας, αλλά και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Μάκης Βορίδης. Και πώς να μην ενθουσιαστούν όλοι αυτοί, αφού το μεγαλειώδες μνημειακό συγκρότημα είναι στραμμένο προς την Ανατολή, δεν είναι δίπλα στο νεκροταφείο, και από το σημείο της τούμπας βλέπεις τη θάλασσα του Στρυμονικού κόλπου, την αρχαία Αμφίπολη, τον ποταμό Στρυμόνα και την αρχαία λίμνη Κερκινίτης. Εκεί όπου ναυτολογήθηκαν και τα 120 καράβια του Μεγάλου Αλεξάνδρου που ξεκίνησαν την εκστρατεία. Βλέπεις τον κάμπο των Σερρών και της Δράμας , το Παγγαίο, είναι στο σημείο της Ανατολής και αυτό μπορεί να είναι βασιλικό σημάδι, όπως λένε οι κάτοικοι από γενιά σε γενιά , για τον τρανό βασιλιά».
Πηγή : Αλέκος Παπαδόπουλος Αγγελιοφόρος της Κυριακής
********************************************
Τί αποκαλύπτει η έρευνα της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
Τί αποκαλύπτει η έρευνα της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
Το Λιοντάρι της Αμφίπολης αγναντεύει την αρχική του θέση στον Τύμβο Καστά
Σημείο κατατεθέν για το νομό Σερρών, έμβλημα της Μακεδονίας, το Λιοντάρι της Αμφίπολης, είναι βέβαιο ότι αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία του 4ου αιώνα π.χ. που διασώθηκαν και μέχρι τώρα είναι το μοναδικό που αναστηλώθηκε και βρίσκεται σήμερα δίπλα στην παλιά γέφυρα του Στρυμόνα στην επαρχιακή οδό Αμφίπολης - Σερραϊκής Ακτής.
Μετά την τελευταία ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου «Καστά» στην αρχαία Αμφίπολη, όπως αποκαλύπτει η έρευνα της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, το ταφικό μνημείο του Λέοντος συνδέεται άρρηκτα με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στο μέσον και στο υψηλότερο σημείο του βάσει και της γεωμετρίας που δίνει ο ταφικός περίβολος.
«Η ανασκαφή του τύμβου, που βρίσκεται σε εξέλιξη, έφερε στο φως σημαντικό ταφικό περίβολο, μοναδικό στο είδος του, που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ., με μαρμάρινες βάσεις, ορθοστάτες, επιστέψεις και λοιπή ανωδομή, ύψους 3μ. και συνολικού μήκους 497μ., από τα οποία έχουν μέχρι τώρα ανασκαφεί τα 300μ.
Η μοναδικότητα της κατασκευής του ταφικού περιβόλου με τη χρήση αρχιτεκτονικών μελών από θασίτικο μάρμαρο καθώς και η σημαντική χρονική περίοδος που δημιουργείται οδηγούν την σκέψη μας στην ύπαρξη σημαντικών τάφων στο εσωτερικό του περιβόλου που μόνο η συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας θα αποκαλύψει.
Ο Τύμβος Καστά Αμφίπολης και το μνημείο του Λέοντος είναι δύο μνημεία που συνομιλούν μεταξύ τους συνδυάζοντας συγκρίσιμα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και η χρονολόγησή τους ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα.
Οι λατύπες (θραύσματα από επεξεργασία μαρμάρου) που βρέθηκαν γύρω από το ταφικό σήμα στην κορυφή του τύμβου Καστά, δηλώνει την ύπαρξη μεγάλου μαρμάρινου μνημείου, που δεν είναι άλλο από το Λέοντα και την βάση του» επισημαίνει η Προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη.
Οι ανασκαφές του ταφικού περιβόλου του τύμβου «Καστά» αποκάλυψαν ότι ένα μεγάλο μέρος του περιβόλου έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη να μη βρίσκονται στη θέση τους.
Μια ευρύτερη αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αμφίπολης της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη και του συνεργάτη της αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη τους, οδήγησε στην περιοχή του χώρου του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης όπου βρέθηκαν είτε διάσπαρτα, είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη με προέλευση τον ταφικό περίβολο.
Η έρευνα αυτή συνδέει τον σημαντικό ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά με τον Λέοντα της Αμφίπολης ρίχνοντας άπλετο φως στην ιστορίας της περιοχής και στις μέχρι τώρα υποθέσεις κατασκευής και προέλευσης του μνημείου, σύμφωνα με τις οποίες κατά τον καθηγητή Αρβανιτόπουλο, το λιοντάρι της Αμφίπολης στήθηκε από τον Άγνωνα με υπόδειξη του φίλου του Περικλή, για να θυμίζει τους 10000 νεκρούς που έπεσαν στην μάχη του Δραβίσκου για το μεγαλείο της Αθήνας, ενώ κατά τον αρχαιολόγο Λαζαρίδη το ταφικό έργο του 4ου αιώνα π.Χ. ιδρύθηκε προς τιμήν του ναυάρχου του Μ. Αλεξάνδρου Λεωσθένους από την Μυτιλήνη. Παράλληλα πιθανολογείται ότι το επιτάφιο μνημείο ανήκει στον Λαομέδοντα, ναύαρχο και πιστό σύντροφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Γεγονός είναι ότι κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης.
Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρο Δ’.
Το λιοντάρι της Αμφίπολης έχει ύψος 5,30μ. και εικονίζεται καθιστό στα πίσω πόδια. Πρώτη φορά έγινε γνωστή η ύπαρξη του ευρήματος στην Αθήνα από μία αναφορά της 7ης μεραρχίας του ελληνικού στρατού το 1912.
Κατά τον μήνα Αύγουστο το 1916, Άγγλοι στρατιώτες που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στην γέφυρα της Αμφίπολης, βρήκαν τα μαρμάρινα κομμάτια του λιονταριού και προσπάθησαν να τα μεταφέρουν ως την θάλασσα προκειμένου να τα φυγαδεύσουν στην Αγγλία. Μα η προσπάθεια τους ματαιώθηκε από τους Βουλγάρους οι οποίοι μόλις είχαν καταλάβει το Παγγαίο και άρχισαν να τους βομβαρδίζουν.
Όπως επισημαίνει η Προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη «το υλικό της βάσης του Λέοντα, είχε χρησιμοποιηθεί ως φράγμα σε δεύτερη χρήση ήδη από τη ρωμαϊκή εποχή και βρέθηκε από τον Ελληνικό Στρατό το 1912, κατά την αποξήρανση της κοίτης του Στρυμόνα για την κατασκευή της σύγχρονης γέφυρας κοντά στις εκβολές του.
Μετά το 1917 τα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη συγκεντρώθηκαν κοντά στο θεμέλιο που ταυτίστηκε λανθασμένα, ως θεμέλιο της βάσης του μνημείου. Πρώτος ο Α. Ορλάνδος μελέτησε μαζί με τον P. Perdrizet το υλικό μέχρι τη δεκαετία του ’30.
Το 1936 οι J. Roger και O. Broneer συνεχίζουν τη μελέτη και την αποκατάσταση του μνημείου στη θέση αυτή στην οποία βρίσκεται σήμερα με την κατασκευή μιας συμβατικής βάσης.
Την ίδια εποχή, η Ulen βρίσκει νέα κομμάτια στην αποξήρανση της αρχικής Κερκινίτιδας Λίμνης και μεταφέρει το υλικό, 60 χμ. μακριά στην θέση του νέου φράγματος της λίμνης Κερκίνης, στο Λιθότοπο.
Το 1971 ο S. Miller ταυτίζει το υλικό στο Λιθότοπο και αυτό επιστρέφει στην αρχική του περιοχή. Ο Miller αποδίδει σωστά το υλικό, δεν βρίσκει όμως την προέλευση του και ότι προέρχεται από κυκλικό τοίχο.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς και αρχαιολόγους το πρόσωπο του λιονταριού, που υπήρξε ανέκαθεν ιερό σύμβολο των Μακεδόνων, ήταν στραμμένο κατά την πόλη, εκφράζοντας έτσι πληρέστερα το σκοπό και το μεγαλείο της.
Ο Λέων της Αμφίπολης ανεγέρθηκε ως συμβολικό μνημείο, που εξέφραζε την μεγάλη δύναμη της πόλης, όπως συνέβη και με τους Λέοντες της Δήλου.
Επιπροσθέτως η λαϊκή παράδοση λέει ότι ο γλύπτης του, αγνώστου ταυτότητας, αφού τελείωσε το δημιούργημα του, το οποίο αποτελούσε και την αποκορύφωση της καριέρας του -και έπρεπε να είναι σύμβολο δύναμης αφού ήταν αφιερωμένο σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο- βρέθηκε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη.
Το λιοντάρι δεν είχε την γλώσσα του. Απελπισμένος λοιπόν το πέταξε στον ποταμό Στρυμόνα προκειμένου να μην το δει κανείς και ντροπιαστεί.
Η ανασκαφική έρευνα στον Τύμβο «Καστά» της αρχαίας Αμφίπολης συνεχίζεται και μέρα με τη μέρα ολοκληρώνεται το παζλ της ιστορίας, με το Λιοντάρι της Αμφίπολης να στέκει αγέρωχο και επιβλητικό αποκαλύπτοντας τη σημαντικότητα των ανασκαφικών ευρημάτων που ξετυλίγουν το κουβάρι της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
*******************************************
Πόσο πιθανό είναι να πρόκειται για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
To Υπουργείο Πολιτισμού και η αρμόδια αρχαιολόγος κρατούν τους τόνους χαμηλά. Αλλά το εύρημα στην Αμφίπολη Σερρών είναι αναμφισβήτητα σπουδαίο. Τι μας δείχνει η ιστορική αλήθεια;
Στις αρχές του καλοκαιριού του 323 π.Χ. ο Αλέξανδρος ο Μέγας επέστρεψε στη Βαβυλώνα για να οργανώσει την επιστροφή του στρατού του στη Μακεδονία. Τουλάχιστον αυτό άφησε να εννοηθεί στους στρατηγούς του. Έχοντας κατακτήσει το σύνολο της Περσίας, σημαντικό κομμάτι της Αφρικής και έχοντας φτάσει ως την Ινδία, ο μεγάλος στρατηλάτης είχε όρεξη για λίγο ακόμη. Ήθελε να επιστρέψει δια της θαλάσσης, κάνοντας τον περίπλου της Αραβίας και εξερευνώντας λίγο καλύτερα τις ακτές της Αφρικής που συγγένευαν με τις περιοχές στις οποίες ήταν ήδη κυρίαρχος.
Από το προηγούμενο έτος είχε στείλει τον έμπιστό του Ηφαιστίωνα με στόλο στον Περσικό Κόλπο για να διερευνήσει την διαδρομή. Όταν απέλυσε από το στράτευμά του τους ηλικιωμένους και τους τραυματίες, αλλά ανακοίνωσε τη συνέχιση της εκστρατείας, οι αξιωματικοί του είχαν αντιδράσει σφόδρα. Τους κατεύνασε με τίτλους και τιμητικούς γάμους, αλλά η αλήθεια ήταν ότι το στράτευμα έβραζε.
Το νύχτα της 2 προς 3 Ιουνίου, ο Μέγας Αλέξανδρος συμμετείχε σε ένα συμπόσιο. Πριν ξημερώσει καν, εμφάνισε πολύ υψηλό πυρετό. Δέκα ημέρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή. Για διάδοχό του όρισε «τον δυνατότερο» από τους στρατηγούς, χωρίς να πει ποιος είναι αυτός. Η επιθυμία του μετατράπηκε στον διαβόητο Πόλεμο των Διαδόχων που μοίρασε τελικά την αυτοκρατορία του σε πολλά μικρότερα βασίλεια.
Η περίοδος που ασθένησε ο αυτοκράτορας, η σφοδρότητα και η ταχύτητα της ασθένειάς του κάνουν πολλούς να πιστεύουν ότι έπεσε θύμα δηλητηριασμού. Οι στρατηγοί του ήθελαν να γυρίσουν το ταχύτερο δυνατό στην Ελλάδα, χωρίς ταξίδια στην Αραβία και την Αφρική, για να απολαύσουν επιτέλους τους τίτλους που μάζευταν τόσα χρόνια στα πεδία των μαχών και τα πλούτη που θα τους συνόδευαν. Ωστόσο, οι περισσότεροι ιστορικοί μιλούν για πιο φυσικά αίτια. Ο τυφοειδής πυρετός θεωρείται ο πιο πιθανός λόγος, αλλά και άλλες ασθένειες, όπως η ελονοσία ή η ευλογιά, δεν θα ήταν απίθανες.
Η ανακάλυψη του τάφου του μεγάλου στρατηλάτη θα έριχνε άπλετο φως στα αίτια του θανάτου του. Ακόμη και χωρίς αυτόν τον λόγο, η ανακάλυψη του τεράστιου ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη Σερρών και η πιθανότητα να ανήκει στον Αλέξανδρο είναι σημαντικότατη. Υπάρχει, όμως, πιθανότητα ο τάφος να ανήκει όντως στον αυτοκράτορα της Μακεδονίας;
Πού μεταφέρθηκε το πτώμα του;
Μετά το θάνατό του, το πτώμα του «αρνήθηκε» για μεγάλο χρονικό διάστημα να ακολουθήσει την δεδομένη πορεία της σήψης. Ωστόσο αυτή η παράδοση αμφισβητείται έντονα από τους ιστορικούς που θεωρούν ότι ήταν ένας θρύλος που αναπτύχθηκε το 323 π.Χ. για να τονιστούν οι «υπεράνθρωπες» ιδιότητες του νεκρού βασιλιά. Το σίγουρο είναι ότι το πτώμα του ταριχεύτηκε με τον αιγυπτιακό τρόπο (αφού ο Αλέξανδρος ήταν Φαραώ) και μεταφέρθηκε σε άγνωστη τοποθεσία, ώστε να μην «ενοχλείται» από τα πλήθη των πιστών του ακολούθων. Ποιο, όμως, μπορεί να ήταν το μέρος αυτό;
Κατ' αρχάς, λόγω του ότι ο Μακεδόνας στρατηλάτης είχε γίνει Φαραώ, το πιθανότερο ήταν να έχει θαφτεί σε πυραμιδωτό τύμβο. Υπάρχει μια μαρτυρία του Αμβρόσιου Σκυλίτσου, διακεκριμένου μέλους της ελληνικής κοινότητας της Αιγύπτου που ισχυρίστηκε ότι το 1850 είχε μπει στον τάφο του Αλεξάνδρου, στην Αλεξάνδρεια. Βρισκόταν στα ερείπια της πτολεμαϊκής πόλης, κάτω από ένα μεγάλο τζαμί. Ωστόσο, οι ανασκαφές εκεί δεν έβγαλαν τέτοιο συμπέρασμα.
Πολλοί ιστορικοί, πάντως, επιμένουν ότι το πιο λογικό σημείο είναι όντως η Αλεξάνδρεια (με έναν ενδιάμεσο σταθμό τη Μέμφιδα). Ήταν η μεγαλύτερη πόλη που είχε ιδρύσει ο αυτοκράτορας και η λατρεία του για τον αιγυπτιακό πολιτισμό θα έβρισκε λογική συνέχεια με το να ταφεί στην Αίγυπτο, ως Φαραώ.
Η όαση της Σίβα ήταν για χρόνια μια άλλη εκδοχή, αφού υπάρχει αναφορά από αρχαίους ιστορικούς μιας επιθυμίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου να ταφεί εκεί. Ωστόσο, όταν το 1995 η αρχαιολόγος Λιάνα Σουλβατζή ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε τον τάφο του, χλευάστηκε από ολόκληρη την αρχαιολογική κοινότητα, καθώς τα ευρήματά της εκεί ήταν πολύ μικρότερης κλίμακας από αυτά που θα ταίριαζαν σε έναν αυτοκράτορα. Αυτός είναι πιθανότατα και ο λόγος που σήμερα, στα ευρήματα της Αμφίπολης, τηρούνται πολύ χαμηλότεροι τόνοι. Οι ιστορικοί θεωρούν ως πιθανότερη εξέλιξη την επιστροφή του πτώματος στην Μακεδονία. Ιστορικά, οι βασιλείς της Μακεδονίας θάβονταν στην πατρίδα τους, όπου κι αν έβρισκαν το θάνατο. Είναι όμως ο τύμβος που ανακαλύφθηκε στην Αμφίπολη ο τάφος που ψάχνουν όλοι τόσες χιλιάδες χρόνια;
Ο θάνατος της Ρωξάνης και του διαδόχου
Μπορεί να μην υπάρχουν ιστορικά δεδομένα για την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου μετά το θάνατό του, γνωρίζουμε όμως τι συνέβη με τη γυναίκα του, τη Ρωξάνη και το γιο του, τον Αλέξανδρο τον Δ'. Μπορεί ο Μέγας Αλέξανδρος να όρισε ως διάδοχό του τον «δυνατότερο», ωστόσο τυπικά βασιλιάς της αυτοκρατορίας του μετά το θάνατό του ήταν ο φυσικός του διάδοχος. Ο Αλέξανδρος ο Δ' γεννήθηκε λίγο μετά το θάνατο του πατέρα του, το 323 π.Χ. Η Ρωξάνη ήταν Περσίδα, από την Βακτριανή, και ο Αλέξανδρος την έχει παντρευτεί κυρίως για πολιτικούς λόγους, για να κατευνάσει το αντάρτικο του λαού της.
Όταν ο αυτοκράτορας πέθανε, ο διάδοχός του και η μητέρα του οδηγήθηκαν στη Μακεδονία. Ένα βρέφος και μια γυναίκα σε ξένη χώρα θα ήταν εύκολη λεία για τους στρατηγούς που έριζαν για την πραγματική διαδοχή της αυτοκρατορίας. Οι περιπέτειές τους ήταν άπειρες στο δρόμο προς τα εκεί. Έφτασαν τελικά, αλλά δεν κατάφεραν να γλιτώσουν. Το 311 π.Χ. έπεσαν θύματα άγριας δολοφονίας έπειτα από εντολή του Κάσσανδρου, ενός από τους πιο ισχυρούς στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο τόπος της δολοφονίας τους ήταν η Αμφίπολη Σερρών.
Όταν ο Δημήτρης Λαζαρίδης, ο αρχαιολόγος που ξεκίνησε τις ανασκαφές εκεί το 1965, ανακάλυψε τα πρώτα ευρήματα, δεν έγινε ποτέ λόγος για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η διάδοχός του στις ανασκαφές, Κατερίνα Περιστέρη, όταν βρήκε το μεγάλο πυραμιδωτό τύμβο, μίλησε –ακόμη και τότε με επιφυλακτικότητα- για τον τάφο της Ρωξάνης και του Αλεξάνδρου του Δ' και όχι για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Και η ιστορική αλήθεια είναι ότι μάλλον αυτό το σενάριο έχει μεγαλύτερη πιθανότητα. Υπάρχει όμως και η άλλη οπτική: Να μεταφέρθηκε το ταριχευμένο πτώμα του αυτοκράτορα εκεί, για να ταφεί δίπλα στη σύζυγο και το γιό του. Όταν βρεθεί η είσοδος στον τύμβο και οι αρχαιολόγοι καταφέρουν να εισχωρήσουν στα άδυτά του, όλα τα μυστικά θα ξεκλειδωθούν.
**********************************
Εδώ ο Αλέξανδρος… Εκεί ο Αλέξανδρος… Πού είναι ο Αλέξανδρος; Τι χρειάζεται η Ιστορία αν τα παραμύθια είναι περισσότερο δελεαστικά και πιστευτά; Προφανώς για να αποκοιμίζουν τους ανθρώπους. Ματαίως αρχαιολόγοι και ιστορικοί προσπαθούν αυτές τις ημέρες να αντιπαρατάξουν ιστορικές πηγές και γνώση αιώνων για τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. ως την ταφή του, η οποία επ΄ ουδενί αναφέρεται ότι μπορεί να είχε γίνει στην Αμφίπολη. Από την Βόρεια Ελλάδα ως την Κρήτη και εν συνεχεία πέραν των ελληνικών συνόρων – ας είναι καλά το διαδίκτυο – βοά ο κόσμος, ότι σ΄ αυτόν τον εντυπωσιακό πράγματι, τύμβο της Αμφίπολης, που ανασκάπτεται τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεται θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος. Από πού κι ως πού; Μα, ένας τόσο μεγάλος τύμβος μόνον έναν πολύ μεγάλο βασιλιά θα μπορούσε να κρύβει, είναι η αφελής απάντηση, η οποία μάλιστα γίνεται πιστευτή!
Ούτε η χλιαρή ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού έχει βάλει τα πράγματα στη θέση τους. «Το εύρημα της Αμφίπολης είναι οπωσδήποτε ιδιαίτερα σημαντικό, όμως πριν προχωρήσει η ανασκαφική έρευνα, οποιαδήποτε ερμηνεία και πολύ περισσότερο οποιαδήποτε ταύτιση με ιστορικά πρόσωπα στερείται επιστημονικής τεκμηρίωσης και είναι παρακινδυνευμένη», αναφέρει. Από τη μεριά της όμως η προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων και ανασκαφέας του τύμβου κυρία Αικατερίνη Περιστέρη μπορεί να μην έχει αναφερθεί ποτέ δημοσίως στον Μέγα Αλέξανδρο (σημειωτέον πέρυσι διαρρεόταν η πληροφορία ότι πρόκειται για τον τάφο της Ρωξάνης και του Αλέξανδρου Δ ΄) αλλά ούτε και εμφανίσθηκε να το διαψεύσει. Και από την άλλη οι αρχές της πόλης κάνουν ό,τι μπορούν για να συνδαυλίσουν την υπόθεση, προφανέστατα για λόγους, που ουδεμία σχέση έχουν με την αρχαιολογία και την ιστορία αλλά με την προσωπική προβολή.
Επί των γεγονότων τώρα: Ο τύμβος που αποκαλύπτεται στη θέση Καστά της Αμφίπολης διαθέτει κτιστό περίβολο εξαιρετικής κατασκευής, που φθάνει σε ύψος τριών μέτρων και αποτελείται από βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις από λευκό μάρμαρο της Θάσου. Η περιφέρεια του τύμβου είναι περί τα 500 μέτρα από τα οποία έχουν ανασκαφεί τα 405 ενώ η χρονολόγησή του ορίζεται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα. Στα μεταγενέστερα της κατασκευής του χρόνια όμως το μνημείο καταστράφηκε με αποτέλεσμα να έχουν χαθεί πολλά αρχιτεκτονικά μέλη του, κάποια από τα οποία εντοπίσθηκαν από την έρευνα της Εφορείας σπαρμένα στην περιοχή όπου βρίσκεται ο περίφημος Λέων της Αμφίπολης. Μία εκδοχή μάλιστα τον θέλει να ήταν τοποθετημένος στην κορυφή του χωμάτινου τύμβου. Ας σημειωθεί όμως ότι ο τύμβος της Αμφίπολης δεν είναι νέο «εύρημα», αντίθετα οι πρώτες ανασκαφές στη θέση Καστά είχαν αρχίσει στην δεκαετία του ’60 από τον αείμνηστο αρχαιολόγο Δ. Λαζαρίδη.
Το κυρίως ερώτημα, τι μπορεί να εμπεριέχει η τούμπα δεν μπορεί να απαντηθεί άμεσα, λόγω της πολύχρονης ανασκαφής που θα απαιτηθεί και αντίστοιχα ενός μεγάλου προϋπολογισμού σε εποχές ισχνών αγελάδων. Σε κάθε περίπτωση όμως, σοβαροί αρχαιολόγοι και γνώστες της μακεδονικής γης υποστηρίζουν, ότι ναι μεν το μνημείο είναι σημαντικό, όχι όμως, ουδεμία έχει σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο.
Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου – διάστημα κατά το οποίο εκείνος είχε ταριχευθεί ενώ ταυτόχρονα κατασκευαζόταν η πολύτιμη, χρυσή αρμάμαξα για την μεταφορά του – άρχισε η πορεία από τη Βαβυλώνα προς το μαντείο του Αμμωνα, όπως θεωρείται ότι ήταν η επιθυμία του. Την άμαξα ακολουθούσε και προστάτευε στρατιωτική φρουρά αλλά και μεγάλη τεχνιτών είτε για να ανοίγουν δρόμους είτε για να επισκευάζουν την κατασκευή.
Κατά τον Διόδωρο όμως στα σύνορα Συρίας και Αιγύπτου συνάντησε την πομπή ο Πτολεμαίος και «έκλεψε» τη σορό, την οποία και μετέφερε στην Αλεξάνδρεια θέλοντας να ισχυροποιήσει έτσι τη θέση του στην περιοχή αυτή ιδρύοντας ένα ανεξάρτητο βασίλειο. Γιατί αν ο Περδίκκας είχε το δακτυλίδι του Αλέξανδρου εκείνος είχε τον ίδιο! Σύμφωνα με τον Κούρτιο εξάλλου η σορός του Αλέξανδρου δεν μεταφέρθηκε κατ΄ ευθείαν στην Αλεξάνδρεια αλλά πρώτα στην Μέμφιδα ώσπου να κατασκευαστεί το λαμπρό τέμενος που θα την φιλοξενούσε. Πρόκειται για το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο, που έμεινε γνωστό στην Αλεξάνδρεια ως «Σώμα» ή «Σήμα».
Πολλοί ήταν οι γνωστοί άνδρες που επισκέφθηκαν το μαυσωλείο στη συνέχεια, μεταξύ των οποίων ο Iούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ. σύμφωνα με μαρτυρίες του Σουετόνιου και του Λουκιανού (λέγεται ότι έσπασε ένα κομμάτι τής μύτης τού νεκρού ήταν πήγε να τον αγγίξει), ενώ ο Αύγουστος κατέθεσε στεφάνι μετά την νίκη του κατά του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας στο Ακτιο το 31 π.Χ. και την κατάκτηση της Αλεξάνδρειας το 30 π.Χ. Αναφέρεται μάλιστα ότι, όταν οι οδηγοί του θέλησαν να τον πάνε και στους τάφους της Πτολεμαϊκής Δυναστείας, εκείνος απάντησε πως «Ηρθα να δω έναν βασιλιά και όχι νεκρούς». Λίγο νωρίτερα πάντως η Κλεοπάτρα είχε αφαιρέσει μεγάλη ποσότητα χρυσού από τον τάφο, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες του πολέμου της εναντίον της Ρώμης. Και νωρίτερα αυτής ακόμη, ένας άλλος Πτολεμαίος, ο επονομαζόμενος Παρείσακτος ή Κόκκης (107-68 πΧ) είχε αντικαταστήσει το χρυσό φέρετρο με γυάλινο.
Πολλές ακόμη αναφορές υπάρχουν για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια, οι οποίες σταματούν ωστόσο απότομα στα τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα, όταν στην μεγάλη επίθεση των χριστιανών της πόλης υπό τον πατριάρχη Θεόφιλο εναντίον των εθνικών ισοπεδώθηκαν το Σεράπειον, το Μουσείον και η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ενώ το μαυσωλείο «εξαφανίσθηκε» μέσα στα χαλάσματα… Λίγο αργότερα έτσι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα μπορούσε να πει με ειρωνεία το περίφημο «Πού γαρ, ειπέ μοι, το Σήμα Αλεξάνδρου;».
Εκτοτε ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναζητείται στα πιο πιθανά αλλά και απίθανα μέρη. Από την έρημο Σίουα της Αιγύπτου (όπου η χώρα έγινε διεθνώς ρεζίλι εξ αιτίας ελληνίδας αρχαιολόγου που ισχυριζόταν ότι είχε βρει τον Αλέξανδρο) ως τη Βενετία στον ναό του Αγίου Μάρκου κι από εκεί ως το Ουζμπεκιστάν ή και ως την Αυστραλία. Κατόπιν αυτών φυσικά, γιατί όχι στην Αμφίπολη, ίσως αναρωτηθούν κάποιοι, μόνον που η πιθανότητα μιας επικείμενης γελοιοποίησης – στο κάτω – κάτω μπορεί ο τύμβος να είναι απλώς …κενός – καλόν θα είναι να βρίσκεται στο μυαλό καθενός.
Πηγή : ΤΟ ΒΗΜΑ
Πηγή: XalkidikiPress.gr
Πηγή: XalkidikiPress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου