Η ανασκαφή στον κεντρικό τομέα της περιοχής όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το αμαξοστάσιο του ΜΕΤΡΟ στην Πυλαία έφερε στο φως τμήμα ενός οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος που αναπτύχθηκε επάνω σε χαμηλό, φυσικό έξαρμα του εδάφους στον μυχό του Θερμαϊκού κόλπου και χρονολογείται από τις αρχές του 4ου έως τις αρχές του 3ου αι.π.Χ.
ΑΤΤΙΚΟ
ΜΕΤΡΟ Α.Ε.
Αρχαιολογικές
ανασκαφές
Αμαξοστάσιο Πυλαίας
Αμαξοστάσιο Πυλαίας
Αποκαλύφθηκαν δύο μεγάλοι, κάθετοι μεταξύ τους, δρόμοι με κατεύθυνση Β-Ν και Α-Δ, γύρω από τους οποίους αναπτύσσονται τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα. Εντός των ορίων των οικοδομικών τετραγώνων ήρθαν στο φως ανοικτοί και στεγασμένοι, ορθογώνιοι χώροι οικιακής, αποθηκευτικής και εργαστηριακής λειτουργίας, που συνδέονται μεταξύ τους με μεσοτοιχίες και μικρότερους δρόμους. Δύο κεραμικοί κλίβανοι, πλήθος άλλων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, όπως λιθόστρωτες επιφάνειες, κτιστές κατασκευές, απορριμματικοί λάκκοι, καθώς και σημαντικός αριθμός κινητών ευρημάτων, όπως αλιευτικά και υφαντικά βάρη και μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων οστρέων για την παραγωγή πορφύρας, υποδεικνύουν τις δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού.
Βόρεια του οικισμού και σε απόσταση περίπου 100 μέτρων αποκαλύφθηκε πώρινη σαρκοφάγος, η οποία προφανώς ανήκει στο νεκροταφείο του οικισμού, τμήμα του οποίου είχε ερευνηθεί κατά τη διάρκεια παλαιότερων ανασκαφών της Εφορείας στην ευρύτερη περιοχή.
Στην περιοχή του "Μάκρο" κατά τη διάρκεια των εργασιών του "μετρό" εξαφανίστηκε ένας ολόκληρος αρχαίος οικισμός...!!!
Οι ανασκαφές ελάμβαναν μέρος μέχρι το καλοκαίρι του 2012 και ως "δια μαγείας" και χωρίς να πάρει "είδηση" κανείς ο αρχαίος αυτός οικισμός...
... ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ!!!
Πηγή : http://istoria-archaiologia.blogspot.gr/2013/05/blog-post.html
ΕΠΙΣΗΣ
Διαβάστε τι έγραφαν οι εφημερίδες και τα site γ'αυτή τη σπουδαία ανακάλυψη...
----------------------------------------
Αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύπτει το Μετρό
Οι ανασκαφές για την διάνοιξη της σύραγγας του Μετρό Θεσσαλονίκης φέρνουν στο φως μία από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις.
Συγκεκριμένα, όπως όλα δείχνουν, στην περιοχή του «Makro» αποκαλύφθηκε ένα από τα 26 πολίσματα (κωμοπόλεις) που υπήρχαν γύρω από το Θερμαϊκό, τα οποία στη συνέχεια, επί βασιλιά Κάσσανδρου, αποτέλεσαν τη Θεσσαλονίκη!
Στην περιοχή ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες εργασίες για την κατασκευή του αμαξοστασίου. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, δεν αναμένονταν αρχαιολογικά ευρήματα σε εκείνο το σημείο κάτι που διαψεύστηκε μόλις άρχισαν οι εργασίες.
Έκπληκτοι εργάτες και αρχαιολόγοι είδαν να αποκαλύπτονται, σε πολύ μικρό βάθος, τα ίχνη μιας ολόκληρης πόλης. Μάλιστα, τα νομίσματα που έρχονται στο φως, είναι της κλασικής περιόδου, ενώ βρέθηκαν και τέσσερα ασημένια νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου κάτι που δείχνει ότι τα ευρύματα αποτελούν μέρος πολίσματος.
Όλα όσα αφορούν τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης συμβαίνουν πριν από 2.327 χρόνια! Το 315 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος συνοικεί 26 διάσπαρτους παράλιους και μεσόγειους οικισμούς, τα πολίσματα, και δίνει στη νέα πόλη το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και σταδιακά διαμορφώθηκε σε εμπορικό και αργότερα πολιτιστικό πόλο της Ελληνιστικής περιόδου. Στην Ελληνιστική Περίοδο, εξάλλου, εγκαθίστανται και οι πρώτοι Ιουδαίοι και εισάγονται νέες θρησκείες και έθιμα, κυρίως από την Αίγυπτο.
Read more: http://www.newsbomb.gr/blogs/story/221293/arhaiologika-eyrimata-apokalyptei-to-metro#ixzz2YY2fPsaL
----------------------------------------------------
agelioforos.gr Πέμπτη, 12 Ιουλίου 2012
Το μετρό μπροστά σε σημαντική αρχαιολογική αποκάλυψη
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΝΤΟΝΙΑ ΚΑΝΙΤΣΑΚΗ
Μπροστά σε μία από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις που έρχονται στο φως χάρη στο μετρό βρίσκονται οι αρχαιολόγοι και όλοι όσοι εμπλέκονται με την κατασκευή του υπόγειου μέσου σε σταθερή τροχιά της Θεσσαλονίκης! Συγκεκριμένα, όπως όλα δείχνουν, στην περιοχή του «Makro» αποκαλύφθηκε ένα από τα 26 πολίσματα (κωμοπόλεις) που υπήρχαν γύρω από το Θερμαϊκό, τα οποία στη συνέχεια, επί βασιλιά Κάσσανδρου, αποτέλεσαν τη Θεσσαλονίκη!
Στην περιοχή ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες εργασίες για την κατασκευή του αμαξοστασίου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που διέθετε η «Αττικό Μετρό ΑΕ», δεν αναμενόταν αρχαιολογικά ευρήματα εκεί. Ωστόσο, με το που ξεκίνησαν οι εργασίες, άρχισαν να έρχονται στο φως ευρήματα.
Εκπληκτοι εργάτες και αρχαιολόγοι, είδαν να αποκαλύπτονται, σε πολύ μικρό βάθος, τα ίχνη μιας ολόκληρης πόλης. Μάλιστα, τα νομίσματα που έρχονται στο φως, τα οποία είναι της κλασικής περιόδου, ενώ βρέθηκαν και τέσσερα ασημένια νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δείχνουν ότι κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για ένα πόλισμα...
Το 315 π.Χ.
Ολα όσα αφορούν τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης συμβαίνουν πριν από... 2.327 χρόνια! Το 315 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος συνοικεί 26 διάσπαρτους παράλιους και μεσόγειους οικισμούς, τα πολίσματα, και δίνει στη νέα πόλη το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και σταδιακά διαμορφώθηκε σε εμπορικό και αργότερα πολιτιστικό πόλο της ελληνιστικής περιόδου. Στην Ελληνιστική Περίοδο, εξάλλου, εγκαθίστανται και οι πρώτοι Ιουδαίοι και εισάγονται νέες θρησκείες και έθιμα, κυρίως από την Αίγυπτο.
Μακεδονικοί τάφοι
Στην περιοχή, άλλωστε, βρίσκονται και μακεδονικοί τάφοι, οι οποίοι σήμερα έχουν αρχίσει να συνδέονται με το πόλισμα που έρχεται κάθε μέρα στο φως. Μάλιστα, σε απόσταση αναπνοής από το χώρο όπου γίνεται σήμερα η ανασκαφή, βρίσκεται το αρχαιότερο και πλέον εντυπωσιακό δείγμα μακεδονικού τάφου της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για το μακεδονικό τάφο του Φοίνικα, όπου υπάρχουν επίσης ευρήματα και από τους τάφους της ευρύτερης περιοχής που έχουν ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια ανασκαφών που έγιναν τα τελευταία χρόνια.
Ο μακεδονικός τάφος του Φοίνικα ανακαλύφθηκε την άνοιξη του 1987, στην πίσω πλευρά του νοσοκομείου «Αγιος Παύλος». Πρόκειται για ένα μνημείο του 4ου αιώνα π.Χ., το οποίο αποτελεί το αρχαιότερο και εντυπωσιακότερο δείγμα μακεδονικού τάφου στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, όπου ο δωρικός ρυθμός βρίσκει την πληρέστερη έκφρασή του. Ο τάφος, που βρέθηκε συλημένος, φέρεται να κατασκευάστηκε για να δεχτεί έναν επιφανή νεκρό, πιθανότατα στέλεχος του μακεδονικού στρατού, και τη σύζυγό του.
Ο Στράβωνας
Στα πολίσματα, τα οποία αποτέλεσαν τη Θεσσαλονίκη, αναφέρεται και ο μεγαλύτερος γεωγράφος της αρχαιότητας, ο Στράβωνας, που έζησε από το 67 π.Χ. έως το 23 μ.Χ., στο περίφημο έργο του «Γεωγραφικά».
«[Ο Κάσσανδρος] Επωνόμασε δε την πόλιν από της εαυτού γυναικός Θεσσαλονίκης, Φιλίππου δε του Αμύντου θυγατρός, καθελών τα εν τη Κρουσίδι πολίσματα και τα εν τω Θερμαίω κόλπω περί εξ και είκοσι και συνοικίσας εις εν· η δε μητρόπολις της νυν Μακεδονίας εστί. Των δε συνοικισθεισών ην Απολλωνία και Χαλάστρα και Θέρμα και Γαρησκός και Αίνεια και Κισσός[...]». Στράβωνος «Γεωγραφικά» 7a.1.21.5 – 17.
«Κρουσίς ή Κροσσαίη» (στον Ηρόδοτο, βιβλίο 7ο) είναι η περιοχή της δυτικής Χαλκιδικής, ενώ τα «πολίσματα περί τον Θερμαίο κόλπο» είναι στη Μυγδονία, μεταξύ Αίνειας και Χαλάστρας. Το κείμενο του Ηροδότου: [Ο Ξέρξης] Παραλαμβάνων στρατιήν και εκ των προσεχέων πολίων τη Παλλήνη, ομουρεουσέων δε τω Θερμαίω κόλπω, τήσι ουνόματα εστί τάδε, Λίπαξος Κώμβρεια Αίσα Γίγωνος Κάμψα Σμίλα Αίνεια· η δε τουτέων χώρη Κροσσαίη έτι και ες τόδε καλέεται. από δε Αινείης, ες την ετελεύτων καταλέγων τας πόλις, από ταύτης ήδη ες αυτόν τε τον Θερμαίον κόλπον εγίνετο τω ναυτικώ στρατώ ο πλόος και γην την Μυγδονίην, πλέων δε απίκετο ες τε την προειρημένην Θέρμην και Σίνδον τε πόλιν και Χαλέστρην επί τον Αξιον ποταμόν, ος ουρίζει χώρην την Μυγδονίην τε και Βοττιαιίδα».
Οπως επισημαίνει ο ιστορικός και συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης, «οι πόλεις που αναφέρει ο Στράβωνας είναι Απολλωνία, Χαλάστρα, Θέρμα, Γαρησκός, Αίνεια, Κισσός. Η Κρουσίδα κατά Ηρόδοτο είχε πόλεις την Λίπαξο, την Κώμβρεια, την Αίσα, την Γίγωνο, την Κάμψα, την Σμίλα και την Αίνεια. Αρα, στις 6 του Στράβωνα, μνημονεύονται άλλες 5 (και η Αίνεια). Στα 11 πολίσματα, πρέπει να προσθέσουμε την Σίνδο, αφού η Χαλάστρα και η Θέρμη αναφέρονται πάλι. Αρα από τις δύο πηγές έχουμε 12 πολίσματα από τα 26. Ωστόσο μαρτυρουνται και άλλες κώμες και πολίσματα από άλλες πηγές στις περιοχές γύρω από τον Θερμαϊκό και στην μεσόγεια Κρουσίδα που ανεβάζουν τους οικισμούς στον αριθμό που μνημονεύει ο Στράβωνας».
-------------------------------------------------------------------
Αρχαιολογικές ανασκαφές
Η κατασκευή του Μετρό, όραμα δεκαετίων για την πόλη της
Θεσσαλονίκης, αποτελεί δύσκολο εγχείρημα και ταυτόχρονα πρόκληση, καθώς ένα
μεγάλο τεχνικό έργο σε συνθήκες αστικού περιβάλλοντος συναντιέται αναπόφευκτα
με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της πόλης. Για τις ανάγκες κατασκευής του
Μετρό πρόκειται να πραγματοποιηθεί η μεγαλύτερη ενιαία αρχαιολογική ανασκαφή
στη Θεσσαλονίκη, η οποία προβλέπεται να καλύψει συνολική έκταση 20.000 τ.μ.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, αξιοποιώντας την πολύτιμη εμπειρία της από
τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Μετρό της Αθήνας (συνολικής έκτασης 79.000
τ.μ.), πραγματοποίησε τις απαραίτητες αλλαγές στον τεχνικό σχεδιασμό του Μετρό
της Θεσσαλονίκης και στη νέα μελέτη του έργου βύθισε τις σήραγγες σε βάθος πολύ
χαμηλότερο από τα αρχαιολογικά στρώματα (αρχική πρόβλεψη βάθους 7-9μ., ενώ
πλέον το βάθος των σηράγγων κυμαίνεται από -14 έως -31 μέτρα) προκειμένου να
αποφευχθούν ιδιαίτερα δυσάρεστες επιπλοκές στο έργο.
Βάσει της ειδικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε από
αρχαιολόγους για το Μετρό Θεσσαλονίκης, από τον νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό του
Μετρό έως τον Σταθμό ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ η αποκάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων
προβλέπεται να είναι συνεχής, μεγαλύτερη όμως πυκνότητα ευρημάτων αναμένεται
στο εντός των τειχών τμήμα της Θεσσαλονίκης, από την πλατεία Δημοκρατίας έως το
Συντριβάνι.
Τρεις από τους Σταθμούς χαρακτηρίζονται ως «υψηλού
αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (Σταθμοί: ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ και ΑΓΙΑ
ΣΟΦΙΑ) και τρεις ως «μέσου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (Σταθμοί: ΝΕΟΣ
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΙΒΑΝΙ και ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ). Βεβαίως, όπως είχε
αποδείξει η εμπειρία των αρχαιολογικών ανασκαφών που έχουν διενεργηθεί για την
κατασκευή τεχνικών έργων, λόγων των πολυπληθών επεμβάσεων και μετασκευών που
έχουν υποστεί τα οικιστικά σύνολα στο πέρασμα των αιώνων, επιφυλάσσονται πολύ
συχνά εκπλήξεις στους ανασκαφείς, δηλαδή αποκαλύπτονται συχνά αρχαιότητες εκεί
όπου δεν αναμένονται και το αντίθετο.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, ως επιστέγασμα της απρόσκοπτης και
αποτελεσματικής συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις Εφορείες
Αρχαιοτήτων, υπέγραψε τον Ιούλιο του 2006 μνημόνιο συναντίληψης και συνεργασίας
για «τη διευκόλυνση, συστηματοποίηση και επιτάχυνση των αρχαιολογικών εργασιών»,
αναλαμβάνοντας παράλληλα το σύνολο της δαπάνης του αρχαιολογικού έργου, από το
αρχικό στάδιο των ανασκαφών έως το τελικό στάδιο της ανάδειξης των
σημαντικότερων αρχαιολογικών ευρημάτων σε κεντρικούς Σταθμούς του δικτύου.
Στις αρχαιολογικές ανασκαφές απασχολούνται σήμερα 300
άτομα όλων των ειδικοτήτων και η διάρκεια τους έχει εκτιμηθεί από 6 μήνες έως
δύο έτη, καθώς θα εξαρτηθεί από το βάθος, τη σπουδαιότητα και την πυκνότητα των
αρχαιολογικών ευρημάτων. Η συνολική δαπάνη για τις αρχαιολογικές ανασκαφές που θα
πραγματοποιηθούν για το Μετρό της Θεσσαλονίκης υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα
75.000.000 ευρώ.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, σε συνεργασία με το Υπουργείο
Πολιτισμού, πρόκειται να αναδείξει τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα του
έργου σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στους κεντρικούς Σταθμούς του δικτύου.
Συνεπώς, το όφελος από την κατασκευή του Μετρό της Θεσσαλονίκης θα είναι διπλό
για την πόλη : ταχύτητα, ασφάλεια, άνεση και αξιοπιστία με το καλύτερο μέσο
μαζικής μεταφοράς αλλά και ανεκτίμητη γνώση για την πολιτιστική μας κληρονομιά.
ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - 9η ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
Στο πλαίσιο κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης η 9η Εφορεία
Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ανέλαβε να εποπτεύσει τις αρχαιολογικές εργασίες
στους Σταθμούς Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου, υψηλού
αρχαιολογικού ενδιαφέροντος καθώς χωροθετούνται στην καρδιά της βυζαντινής
μητρόπολης, που σώζει ικανό αριθμό ισταμένων μνημείων της, και στοΣταθμό
Πλατείας Δημοκρατίας και Διακλάδωση προς Σταυρούπολη, δυτικά της Χρυσής Πύλης
και εντός της περιοχής του δυτικού νεκροταφείου, χαρακτηρισμένοι, όντας εκτός
των τειχών, ως μέσου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Τμήμα του Σταθμού
Σιντριβανίου μετά την αποκάλυψη παλαιοχριστιανικής βασιλικής περιήλθε
επιπλέον στην αρμοδιότητα της Εφορεία μας. Η εμπλοκή της Εφορείας Βυζαντινών
Αρχαιοτήτων στους σταθμούς Σιντριβανίου και Διακλάδωση προς Σταυρούπολη έχει
ήδη ολοκληρωθεί από τον Ιανουάριο του 2012.
Καθώς οι ανασκαφές πραγματοποιούνται σε περιοχές
αδιατάρακτες από την μεταγενέστερη οικοδομική δραστηριότητα, αφού κατά κανόνα
τα κελύφη των σταθμών χωροθετούνται κάτω από το οδόστρωμα των σημερινών οδών
Εγνατίας και Μοναστηρίου, αποκαλύπτονται αρχαιολογικά κατάλοιπα σε συνεχή
αλληλοδιαδοχή που ανασυνθέτουν κομμάτια από εικόνες της πόλης μέσα από την
μακραίωνη ιστορία της.
Στο βόρειο τμήμα του Σταθμού Αγίας Σοφίας ήρθε στο
φως μνημειακό σύνολο της ύστερης αρχαιότητας που καλύπτει μια μακρά περίοδο
χρήσης μέχρι τα τέλη του 6ου αι.- αρχές 7ου αι. Πρόκειται για τμήμα μίας
από τις κύριες οδικές αρτηρίες στον άξονα Α-Δ, που αποκαλύφθηκε σε μήκος
τουλάχιστον 72,80μ. Η οδός στρωμένη με μαρμάρινες πλάκες και οριοθετημένη από
μαρμάρινα κράσπεδα, λίγο πριν τη συμβολή της με την κάθετη οδό στο ύψος της
σημερινής Αγίας Σοφίας διευρύνεται, διαμορφώνοντας πλακόστρωτη πλατεία με κρήνη
για να ξεδιψούν περαστικοί και περίοικοι. Τη μνημειακή μορφή του δρόμου
συμπληρώνει κιονοστοιχία, από την οποία ορατός σήμερα είναι ο ισχυρός
στυλοβάτης, που σώζει κατά χώραν επτά βάσεις κιόνων του 4ου και 6ου αι.,
οριοθετεί τον οδικό άξονα στα νότια και τον χαρακτηρίζει ως via colonnata.
Από τα κτήρια της νότιας οικοδομικής γραμμής των παλαιοχριστιανικών χρόνων
εντοπίστηκαν μόνον οι όψεις τους και κάποια θυραία ανοίγματα. Σύμπλεγμα κτιστών
αποχετευτικών αγωγών κατέληγε σε μεγάλο κεντρικό καμαροσκεπή αγωγό, που
διέρχεται κάθετα στο ύψος της σημερινής οδού Πλάτωνος, ενώ πήλινοι και
μολύβδινοι αγωγοί εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του υδροδοτικού δικτύου της πόλης.
Εντός του Σταθμού Βενιζέλου αποκαλύπτεται ο ίδιος
κεντρικός οδικός άξονας της βυζαντινής πόλης, στρωμένος όμως με χωμάτινα και
χαλικόστρωτα καταστρώματα. Η Λεωφόρος εντοπίζεται σε ολόκληρο το
πλάτος της (5,50μ.) να διασταυρώνεται με δύο κάθετους δρόμους. Γύρω από τους
δρόμους εκτείνονται πυκνοδομημένα οικοδομικά τετράγωνα,που συνιστούν γειτονιές
της βυζαντινής αγοράς της πόλης. Καταστήματα και εργαστήρια προσανατολίζονται με
ανοιχτούς προς το δρόμο χώρους για την έκθεση των προς πώληση προϊόντων.
Πληθώρα μικροαντικειμένων και κοσμημάτων, όπως επιστήθιοι σταυροί, γυάλινα και
χάλκινα βραχιόλια, χάλκινα κυρίως και σπανιότερα ασημένια δακτυλίδια, μαρτυρούν
τον διαχρονικά εμπορικό χαρακτήρα της περιοχής, με έμφαση κυρίως στον τομέα της
αργυροχρυσοχοΐας.
Τα αρχαιολογικά στοιχεία στο Σταθμό Πλατείας
Δημοκρατίας αφορούν στην extra muros δυτική ύπαιθρο χώρα της Θεσσαλονίκης,
που μέχρι και τα παλαιοχριστιανικά χρόνια διατηρεί εν μέρει τον ταφικό
χαρακτήρα της. Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, στις παρυφές του αρχαίου
νεκροταφείου, λίγο έξω από την Χρυσή Πύλη και πάνω εν μέρει στα ερείπια μεγάλου
αποθηκευτικού συγκροτήματος της ύστερης αρχαιότητας, ιδρύθηκε
παλαιοχριστιανικός ναός με ταφικό πρόσκτισμα στα νότια. Το συγκρότημα φαίνεται
ότι καταστρέφεται στις αρχές του 7ου αι., πιθανότατα κατά τις σλαβικές
επιδρομές.
Κατά την οθωμανική περίοδο την περιοχή χαρακτηρίζει η πλήρης
εμπορευματοποίηση του άξονα της Μοναστηρίου με την ανέγερση χανιών και
αποθηκών.
ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΙΣΤ' ΕΦΟΡΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
Σταθμός «Δημοκρατίας»
Κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής έρευνας της ΙΣΤ΄ Εφορείας
Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στο χώρο όπου πρόκειται να κατασκευαστεί
ο σταθμός «Δημοκρατίας» αποκαλύφθηκε ένα ακόμη τμήμα του δυτικού νεκροταφείου
της αρχαίας Θεσσαλονίκης που καλύπτει μία μακρά περίοδο χρήσης, από τους
ελληνιστικούς έως και τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.
Το νεκροταφείο αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της
αρχαίας πόλης και στα βόρεια της αρχαίας οδού η οποία ξεκινούσε από την Πύλη
του Βαρδαρίου με κατεύθυνση προς τα δυτικά, προς την ύπαιθρο χώρα και
εξυπηρετούσε τις ανάγκες του νεκροταφείου, παράλληλα με αυτές παρακείμενου
αποθηκευτικού χώρου πίθων που κατασκευάστηκε μεταγενέστερα στο χώρο. Το
οδόστρωμα της αρχαίας οδού αποτελείται από πακτωμένα στο χώμα βότσαλα και
μικρούς αργούς λίθους σε μεγάλη πυκνότητα, καθώς επίσης και από τμήματα κεράμων
και θραύσματα πήλινων αγγείων κατά τόπους.
Αποκαλύφθηκε ένας σημαντικός αριθμός τάφων ποικίλης
τυπολογίας (λακκοειδείς με ή χωρίς κάλυψη, κτιστοί κιβωτιόσχημοι,
κεραμοσκεπείς, εγχυτρισμοί), αρκετοί εκ των οποίων σηματοδοτούνταν με
βωμοειδείς κατασκευές. Βασικές ταφικές πρακτικές αποτελούν ο ενταφιασμός και η
καύση, ενώ τους νεκρούς συνόδευαν προσωπικά αντικείμενα και προσφορές των
οικείων τους, όπως νομίσματα, αγγεία, λυχνάρια, κοσμήματα, ειδώλια, εργαλεία
κ.α. Κατάλοιπα νεκρικών τελετών αποτυπώνονται σε πλήθος ταφικών πυρών με
προσφορές πήλινων αγγείων καθημερινής χρήσης, λυχναριών, καθώς και μεγάλου
αριθμού μυροδοχείων.
Σταθμός «Αγίας
Σοφίας»
Στο κέντρο της σύγχρονης πόλης και κάτω από τον άξονα της
Εγνατίας οδού εντοπίστηκε τμήμα του πολεοδομικού ιστού της αρχαίας πόλης. Χαρακτηριστικό
δείγμα αποτελεί ο μαρμάρινος δρόμος ρωμαϊκών χρόνων που αποκαλύφθηκε σε πλάτος
4,00μ. και μήκος 82,50μ. Ο δρόμος είναι στρωμένος με μαρμάρινες πλάκες,
οριοθετείται στα νότια από μαρμάρινο κράσπεδο και στυλοβάτη πάνω στον οποίο
εδράζονται οι κίονες μίας στοάς που αναπτύσσεται προς τα νότια, παράλληλα προς
το δρόμο.
Η ανασκαφική έρευνα της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ επικεντρώθηκε στην περιοχή
νότια του μαρμαρόστρωτου δρόμου με στόχο να ερευνηθούν οι παλαιότερες φάσεις
κατοίκησης του χώρου. Ήρθαν στο φως οικιστικά και οικοδομικά κατάλοιπα, όπως
αποχετευτικοί αγωγοί, απορριμματικοί λάκκοι, κατάλοιπα τοίχων και κτιστές
κατασκευές που μαρτυρούν την αδιάλειπτη χρήση του χώρου, ήδη από τους πρώιμους
ελληνιστικούς χρόνους. Κυρίως, όμως, αποκαλύφθηκαν οι διαδοχικές επιστρώσεις
ενός κατά πολύ πλατύτερου από τον μαρμαρόστρωτο χωμάτινου δρόμου που κατά την
ελληνιστική περίοδο καταλάμβανε όλο το πλάτος του βόρειου μισού του σταθμού
(περίπου 10 μέτρα). Η κεντρική αυτή οδική αρτηρία της Θεσσαλονίκης
χρονολογείται από τον 3ο αι.π.Χ μέχρι τις αρχές της αυτοκρατορικής περιόδου
(1ος αι. π.Χ. – 1ος αι. μ.Χ.). Η θέση, ο άξονας και η λειτουργία του δεν
διαφοροποιoύνται σημαντικά από εκείνες του μαρμαρόστρωτου δρόμου και όλων των
μεταγενέστερων οδών μέχρι τη μοντέρνα Εγνατία οδό. Στην περιοχή νότια του
δρόμου εντοπίστηκαν κατάλοιπα τοίχων του πιθανόν να αποτελούσαν τμήματα
οικοδομικών νησίδων ή και αναλήμματα του δρόμου. Κατά μήκος του στυλοβάτη της
στοάς που πλαισίωνε τον μαρμαρόστρωτο δρόμο εντοπίστηκε πεσσοστοιχία από 23
πεσσούς που αποτελούσε την πρόσοψη μιας πρωιμότερης στοάς, ανάλογης
λειτουργίας.
Σταθμός «Φλέμινγκ»
Το 2012 ολοκληρώθηκε η έρευνα στην περιοχή της ανατολικής
πρόσβασης του σταθμού φέρνοντας στο φως ένα ακόμη τμήμα του νεκροταφείου των
ρωμαϊκών χρόνων (2ος – 4ος αι. μ.Χ.) το οποίο είχε αποκαλυφθεί κατά τη διάρκεια
των προηγούμενων ανασκαφών της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ στην περιοχή του κυρίως σταθμού.
Πρόκειται για απλές ταφικές κατασκευές (κεραμοσκεπείς, λακκοειδείς και
κιβωτιόσχημοι τάφοι) που περιείχαν ενταφιασμούς, ενώ χαρακτηριστική είναι η
απουσία κτερισμάτων στους περισσότερους από αυτούς. Ιδιαίτερη περίπτωση
αποτελεί ένας κιβωτιόσχημος τάφος με τοιχώματα διακοσμημένα με γραπτά γραμμικά
μοτίβα.
Από τα ανασκαφικά δεδομένα προκύπτει ότι πρόκειται για ένα
μικρό νεκροταφείο που θα πρέπει να συνδεθεί με κάποιο μικρό οικισμό, αγροτικού
πιθανότατα χαρακτήρα, άγνωστου μέχρι στιγμής στη βιβλιογραφία, σε σχετικά
κοντινή απόσταση από την αρχαία πόλη της Θεσσαλονίκης.
Αμαξοστάσιο Πυλαίας
Η ανασκαφή στον κεντρικό τομέα της περιοχής όπου πρόκειται
να κατασκευαστεί το αμαξοστάσιο του ΜΕΤΡΟ στην Πυλαία έφερε στο φως τμήμα ενός
οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος που αναπτύχθηκε επάνω σε χαμηλό, φυσικό
έξαρμα του εδάφους στον μυχό του Θερμαϊκού κόλπου και χρονολογείται από τις
αρχές του 4ου έως τις αρχές του 3ου αι.π.Χ.
Αποκαλύφθηκαν δύο μεγάλοι, κάθετοι μεταξύ τους, δρόμοι με
κατεύθυνση Β-Ν και Α-Δ, γύρω από τους οποίους αναπτύσσονται τέσσερα οικοδομικά
τετράγωνα. Εντός των ορίων των οικοδομικών τετραγώνων ήρθαν στο φως ανοικτοί
και στεγασμένοι, ορθογώνιοι χώροι οικιακής, αποθηκευτικής και εργαστηριακής
λειτουργίας, που συνδέονται μεταξύ τους με μεσοτοιχίες και μικρότερους δρόμους.
Δύο κεραμικοί κλίβανοι, πλήθος άλλων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, όπως
λιθόστρωτες επιφάνειες, κτιστές κατασκευές, απορριμματικοί λάκκοι, καθώς και
σημαντικός αριθμός κινητών ευρημάτων, όπως αλιευτικά και υφαντικά βάρη και
μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων οστρέων για την παραγωγή πορφύρας,
υποδεικνύουν τις δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού.
Βόρεια του οικισμού και σε απόσταση περίπου 100 μέτρων
αποκαλύφθηκε πώρινη σαρκοφάγος, η οποία προφανώς ανήκει στο νεκροταφείο του
οικισμού, τμήμα του οποίου είχε ερευνηθεί κατά τη διάρκεια παλαιότερων
ανασκαφών της Εφορείας στην ευρύτερη περιοχή.
-------------------------------------------------
Θεσσαλονίκη: «Μικρά μουσεία» οι σταθμοί του μετρό
94.000 κινητά ευρήματα
«Όλοι οι σταθμοί του μετρό Θεσσαλονίκης θα μπορούσαν να
γίνουν μουσεία, μικρά ή μεγαλύτερα. Αν τα αρχαιολογικά ευρήματα στο μετρό της
Αθήνας συνέβαλαν στη φήμη του έργου παγκόσμια, αυτά που βρέθηκαν στο μετρό
Θεσσαλονίκης θα το κάνουν πρώτο σημείο αναφοράς διεθνώς, αν αναδειχθούν σωστά».
Με τη φράση αυτή, ο πρόεδρος της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, Χρήστος Τσίτουρας, αναφέρθηκε
στον πλούτο των ευρημάτων, που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στα
εργοτάξια του μετρό Θεσσαλονίκης, τα οποία μπορεί μεν να έχουν προκαλέσει
καθυστερήσεις στο έργο, αλλά δεν παύουν να είναι πολύ σημαντικά.
94.000 κινητά ευρήματα
Πάντως, μέχρι το τέλος του 2012, οι ανειλημμένες ανασκαφικές
υποχρεώσεις της 9ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων απέναντι στο έργο πρόκειται
να ολοκληρωθούν, όπως ανακοίνωσε η διευθύντριά της, Δέσποινα Μακροπούλου,
μιλώντας σε εκδήλωση του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ). Συνολικά, ο
αριθμός των κινητών ευρημάτων ξεπέρασε, όπως είπε, τις 94.000. «Δεν είναι όλα
τα στραβά ψωμιά της νύφης. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες δεν φταίνε για την
καθυστέρηση του μετρό», υποστήριξε η κ. Μακροπούλου.
Στο μεταξύ, συνολική έκταση 30.800 τετραγωνικών μέτρων,
έχουν διερευνήσει ανασκαφικά, από το 2006 μέχρι σήμερα, τα συνεργεία της ΙΣΤ’
Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, όπως επισήμανε η προϊσταμένη
της, Βασιλική Μισαηλίδου-Δεσποτίδου. Υπενθύμισε ότι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες
είχαν, κατά τον σχεδιασμό ακόμη του έργου, εκφράσει τις αντιρρήσεις τους για
την πορεία του από τη σημερινή οδό Εγνατία, χωρίς βέβαια να εισακουσθούν — η
ΙΣΤ’ΕΠΚΑ από πολύ νωρίς είχε προτείνει την οδό Τσιμισκή ως πιο «ανώδυνη»
διέλευση.
Σύμφωνα με την κα Μισαηλίδου-Δεσποτίδου, μέχρι σήμερα έχει
ολοκληρωθεί η ανασκαφική έρευνα στους σταθμούς «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός»,
«Σιντριβάνι», «Πανεπιστήμιο», «Ευκλείδης» και «Φλέμινγκ», καθώς και στη
Διασταύρωση Τροχιογραμμών του σταθμού «Σιντριβάνι», στο χώρο μπροστά από την
κεντρική βιβλιοθήκη του ΑΠΘ και στη Διακλάδωση προς Σταυρούπολη του σταθμού
«Δημοκρατίας». Οι παραπάνω θέσεις έχουν παραδοθεί στο τεχνικό τμήμα του έργου.
Σε εξέλιξη βρίσκονται οι ανασκαφές στους σταθμούς «Αγίας Σοφίας» και στο
αμαξοστάσιο της Πυλαίας, ενώ στο σταθμό «Δημοκρατίας» αναμένεται το τεχνικό
έργο για να ολοκληρωθεί η ανασκαφή», ανέφερε.
Χιλιάδες τάφοι στα «σπλάχνα» της πόλης
Αναλυτικότερα:
— Στο εργοτάξιο του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού η ανασκαφική
έρευνα βεβαίωσε την ανθρώπινη δραστηριότητα σε ένα ευρύ χρονολογικό πλαίσιο και
ιδιαίτερα την ταφική χρήση του χώρου από τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. έως και τον
ύστερο 3ο αι.μ.Χ. Αποκαλύφθηκαν 193 τάφοι και ταφικοί περίβολοι, που αποτελούν
τμήμα του δυτικού νεκροταφείου της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
— Στη διακλάδωση προς Σταυρούπολη του σταθμού Δημοκρατίας,
αποκαλύφθηκαν συνολικά 218 τάφοι, τμήματα τοίχων-ταφικών περιβόλων, λιθοσωροί,
λάκκοι και πηγάδια. Στον σταθμό Δημοκρατίας καθεαυτόν, ήρθε στο φως τμήμα του
δυτικού νεκροταφείου της αρχαίας Θεσσαλονίκης το πλησιέστερο προς το δυτικό
τείχος της αρχαίας πόλης, ενώ η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί.
— Στον σταθμό «Αγία Σοφία» ανασκάφηκαν οικιστικά και
οικοδομικά κατάλοιπα, όπως αποχετευτικοί αγωγοί, απορριμματικοί λάκκοι,
κατάλοιπα τοίχων και κτιστές κατασκευές, καθώς επίσης ένας χωμάτινος δρόμος,
που μαρτυρούν την αδιάλειπτη χρήση του χώρου, ήδη από τους ελληνιστικούς
χρόνους.
— Στο Συντριβάνι, αποκαλύφθηκε σημαντικός αριθμός τάφων
(1.150) και αρχιτεκτονικά λείψανα όπως κτιριακά κατάλοιπα, κατασκευές, τοίχοι,
λάκκοι και αγωγοί, ενώ τεκμηριώθηκε ανασκαφικά η διέλευση χειμάρρου από την
περιοχή. Στη διασταύρωση τροχιογραμμών του σταθμού «Σιντριβάνι», ερευνήθηκε ένα
ακόμη εκτεταμένο τμήμα του ανατολικού νεκροταφείου της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Εντοπίστηκαν 1.100 τάφοι, οικοδομικά λείψανα κτιρίου και σποραδικά
αρχιτεκτονικά κατάλοιπα.
— Στον σταθμό «Πανεπιστήμιο» η γη «έκρυβε» υπόγειο κτίσμα
ορθογώνιας κάτοψης και περιμετρικά αυτού αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και
λιθοσωρούς, καθώς και ένα λιθόκτιστο πηγάδι.
— Στον σταθμό «Ευκλείδη», η έρευνα έφερε στο φως
αποσπασματικά σωζόμενα οικοδομικά λείψανα των όψιμων οθωμανικών χρόνων, ενώ
κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη διαμόρφωση του ευρύτερου εργοταξιακού
χώρου αποκαλύφθηκε τμήμα κτιρίου (τοίχοι και αγωγοί), που χρονολογείται στους
νεότερους χρόνους (τέλος 19ου-μέσα 20ου αι.).
— Στον σταθμό «Φλέμινγκ» η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε
σταδιακά στον χώρο όπου έγινε η μετατόπιση δικτύων κοινής ωφέλειας, στο χώρο
που καταλαμβάνει ο κυρίως σταθμός και στην ανατολική είσοδο του σταθμού
αποκαλύπτοντας τμήμα νεκροταφείου της ρωμαϊκής περιόδου (2ος-4ος αι. μ.Χ.).
— Στον σταθμό «Ανάληψη» παρακολουθούνται οι εκσκαφικές
εργασίες στο σταθμό κατά τις οποίες έχουν προκύψει νεότερα αρχιτεκτονικά
κατάλοιπα του 20ου αι.
— Στο Αμαξοστάσιο Πυλαίας, τέλος, η ανασκαφή στον κεντρικό
τομέα της περιοχής όπου πρόκειται να κατασκευαστεί αυτό, έφερε στο φως τμήμα
οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος.
Ο διευθυντής έργων του μετρό Θεσσαλονίκης, Γιώργος
Κωνσταντινίδης, ανακοίνωσε ότι, με υπουργική Απόφαση της 30ης Απριλίου 2012, το
μετρό θα πρέπει να αναδείξει τμήμα των αρχαιολογικών ευρημάτων.
---------------------------------------------------
Η Ανθηδόνα με το χρυσό στεφάνι
Μία από τις πρώτες αρχοντοπούλες της Θεσσαλονίκης και
σίγουρα η πρώτη της οποίας γνωρίζουμε το όνομα, η οποία πέθανε μόλις στα 25 της
χρόνια και στολίστηκε από τους οικείους της σαν νύφη για το αιώνιό της ταξίδι,
αποκαλύφθηκε στη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του σταθμού
Δημοκρατίας του Μετρό της πόλης.
Η τάφος της νεαρής εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων τάφων του παρόδιου νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης. Εντύπωση προκάλεσε το χρυσό στεφάνι με το οποίο είχε ταφεί
Η τάφος της νεαρής εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων τάφων του παρόδιου νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης. Εντύπωση προκάλεσε το χρυσό στεφάνι με το οποίο είχε ταφεί
Η τάφος της νεαρής εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων τάφων του
παρόδιου νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας
πόλης. Εντύπωση προκάλεσε το χρυσό στεφάνι με το οποίο είχε ταφεί
Η Θεσσαλονίκη μόλις είχε δημιουργηθεί από τον συνοικισμό των
πολισμάτων που είχε κάνει ο Κάσσανδρος (316 π.Χ.), το χρυσάφι από τις
εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου έρρεε στους δρόμους της και η νεαρή κοπέλα
στάλθηκε στον άλλο κόσμο με χρυσό στεφάνι ελιάς στα μαλλιά της, χρυσά
σκουλαρίκια και καθρέφτες για να καλλωπίζεται στον Αδη, αν και πολυτιμότερη για
εμάς αναδεικνύεται η επιγραφή με τα στοιχεία της που άφησαν οι συγγενείς της
και μας παραδίδει το όνομά της: Ανθηδόνα (Μέλισσα).Την ανακοίνωση των στοιχείων
θα κάνει την προσεχή Πέμπτη η προϊσταμένη της 16ης Εφορείας Προϊστορικών και
Κλασικών Αρχαιοτήτων Βασιλική Μισαηλίδου-Δεσποτίδου στην 26η επιστημονική
συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Ο τάφος της νεαρής Μακεδόνισσας εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων
τάφων -το πρώτο αναμφισβήτητο ληξιαρχείο Θεσσαλονικέων πολιτών- του παρόδιου
νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης και
στα βόρεια της αρχαίας οδού που ξεκινούσε από την Πύλη του Βαρδαρίου με κατεύθυνση
προς τα δυτικά, προς την ύπαιθρο χώρα.
Οι τάφοι ήταν απλοί λακκοειδείς με ή χωρίς κάλυψη, κτιστοί
κιβωτιόσχημοι ή κεραμοσκεπείς και τους νεκρούς συνόδευαν προσωπικά αντικείμενα
και προσφορές των οικείων τους (νομίσματα, αγγεία, λυχνάρια, κοσμήματα, ειδώλια,
εργαλεία κ.ά.). Κάποια ταυτοποιούν την επαγγελματική δραστηριότητα του νεκρού
όσο ήταν εν ζωή.
Οστέινα μελανοδοχεία με τις γραφίδες παραπέμπουν σε γραφείς
ή γραμματείς, στιλαγγίδες (είδος εργαλείου με το οποίο καθάριζαν το λίπος από
τα σώματα των αθλητών) παραπέμπουν σε κάποια σχέση με τον αθλητισμό κτλ.
Σύμφωνα με την κυρία Μισαηλίδου, πολύτιμες είναι συνολικά οι
μαρτυρίες για τη ζωή της αρχαίας πόλης και των κατοίκων της που ήρθαν στο φως
από τις ανασκαφές και σε άλλους σταθμούς του Μετρό, όπως στο αμαξοστάσιο της
Πυλαίας και στον σταθμό της Αγίας Σοφίας.
Ειδικότερα, στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας αποκαλύφθηκε τμήμα
ενός οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος που χρονολογείται από τις αρχές του
4ου έως τις αρχές του 3ου αι. π.Χ.
Συγκεκριμένα, «δύο μεγάλοι διασταυρούμενοι δρόμοι
δημιουργούν οικοδομικές νησίδες στις οποίες αναπτύσσονται μεγάλα κτίρια,
κατοικίες με ευρύχωρα δωμάτια, λιθόστρωτες αυλές, θυραία ανοίγματα και
υπόστυλους χώρους. Δύο κεραμικοί κλίβανοι, πλήθος άλλων αρχιτεκτονικών
καταλοίπων, όπως λιθόστρωτες επιφάνειες, κτιστές κατασκευές, απορριμματικοί
λάκκοι, καθώς και σημαντικός αριθμός κινητών ευρημάτων, όπως αλιευτικά και
υφαντικά βάρη αλλά κυρίως μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων οστρέων για την
παραγωγή πορφύρας, υποδεικνύουν τις δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού,
συγκεκριμένα την παραγωγή της πολύτιμης πορφυρής βαφής για το βάψιμο των
υφασμάτων».
Τέλος, στον σταθμό Αγίας Σοφίας αποκαλύφθηκε τμήμα του
πολεοδομικού ιστού της αρχαίας πόλης. Συγκεκριμένα, κάτω από τον μαρμαρόστρωτο
δρόμο βρέθηκαν τα επάλληλα οδοστρώματα ενός δρόμου τον οποίο χρησιμοποιούσαν
ακόμα και οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης μετά την ίδρυσή της από τον βασιλιά
Κάσσανδρο, αποδεικνύοντας ολοφάνερα τη συνέχεια της πόλης και τη μεγάλη της
έκταση ήδη από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΥΚΕΣΑΣ http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=63799293
--------------------------------------------
ΒΒC: Ανίκανοι οι Ελληνες να εκμεταλλευτούν τα αρχαιολογικά ευρήματα του μετρό Θεσσαλονίκης
Σύμφωνα με το BBC, οι αρχαιολόγοι στη Θεσσαλονίκη προχώρησαν στην ανακάλυψη μιας «Βυζαντινής Πομπηίας» όπως την χαρακτηρίζει, κάτω ακριβώς από την καρδιά της σύγχρονης πόλης, προκαλώντας έτσι πονοκέφαλο στους κατασκευαστές του μετρό.
Μάλιστα στη βρετανική ιστοσελίδα γίνεται λόγος για τις συνθήκες οικονομικής κρίσης στη χώρα που θα αποτρέψουν τη δημιουργία ενός «ονειρικού» σταθμού του μετρό. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί σύμφωνα με το δημοσίευμα με το χτίσιμο ένα υπόγειου μουσείου που θα αποτελούσε τουριστικό αξιοθέατο και ενθύμιο του «ένδοξου παρελθόντος της πόλης που δυστυχώς κρύβεται πια πίσω από δεκαετίες άναρχης και καταστροφικής δόμησης».
Το BBC κάνει λόγο για αρχαιολογικά ευρήματα που ξεπερνούν τα πιο τρελά όνειρα των επιστημόνων καθώς «έξι μέτρα κάτω από το σύγχρονο εμπορικό κέντρο, απλώνεται η εμπορική καρδιά της αρχαίας πόλης». Παρόλα αυτά, οι εργολάβοι πιέζουν ώστε τα ευρήματα να αποσυρθούν άμεσα για να συνεχιστούν οι εργασίες.
Οι μηχανικοί της Αττικό Μετρό δηλώνουν πως είναι αδύνατο να συνεχίσουν τις εργασίες αν δεν μεταφερθούν τα αρχαία και κάνουν λόγο για τις ήδη τεράστιες καθυστερήσεις στην αποπεράτωση του έργου. Συγκεκριμένα η διατήρηση του έργου θα σήμαινε, σύμφωνα με τους υπεύθυνους, «διάλυση του κεντρικού σταθμού του μετρό και κόστος 3.5 δισεκατομμύρια ευρώ».
Η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου προβλέπει τη μεταφορά των ευρημάτων σε άλλη περιοχή, κάτι που όπως υποστηρίζουν οι αρχαιολόγοι ισοδυναμεί με καταστροφή.
Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, 450 εργάτες διαδήλωσαν αυτή την εβδομάδα λόγω των απολύσεων που ακολούθησαν ως συνέπεια των καθυστερήσεων του έργου.
Ακολούθως, το BBC παραθέτει τη δήλωση του Δημάρχου Θεσσαλονίκης, ο οποίος «εξαιρετικά ήρεμος» δηλώνει ότι «η ανθρώπινη εφευρετικότητα θα λύσει το δίλημμα αφού στην εποχή μας τίποτα δεν είναι τεχνικά αδύνατο».
Πηγή: ΒΒC: Ανίκανοι οι Ελληνες να εκμεταλλευτούν τα αρχαιολογικά ευρήματα του μετρό Θεσσαλονίκης | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/node/95017#ixzz2YYDR94F6
«SOS» για τα ευρήματα του Μετρό της Θεσσαλονίκης από το διευθυντή της Αρχαιολογικής Σχολής του Παρισιού
Πάολο Οντορίκο: «Το Βυζάντιο είναι για τη Θεσσαλονίκη εθνική υπόθεση»
“Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη, η πλέον “βυζαντινή πόλη” σ' όλη την Ευρώπη. Ίσως και σ' όλο τον κόσμο. Η μόνη “πόλη-βυζαντινό μουσείο” που διαθέτει ακόμη αυτό το στοιχείο διαχρονίας του Βυζαντίου σ' όλες τις περιόδους του (πρωτοβυζαντινά -μεταβυζαντινά χρόνια) με “δείγματα” απ΄ όλες τις εκφάνσεις του (ιστορία, αρχιτεκτονική, θρησκεία, καθημερινή ζωή). Η καταστροφή των ευρημάτων στο σταθμό του μετρό που επιχειρείται θα αποτελέσει -αν τελικά γίνει- αν όχι την ... τέταρτη Άλωση της πόλης στο σύγχρονο κόσμο- σίγουρα μια σημαντική λεηλασία στο παρελθόν- αλλά και στο παρόν της πόλης . Η αξιοποίηση, η ανάδειξη και προβολή των συγκλονιστικών αυτών ευρημάτων είναι επένδυση (ιστορική, αρχιτεκτονική, επιστημονική αλλά και τουριστική και εν τέλει οικονομική) και για το σήμερα -και κυρίως το αύριο της Θεσσαλονίκης”.Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Πάολο Οντορίκο -διευθυντή του Κέντρου Βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών της Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού βρίσκεται για 40ή συνεχή χρονιά στη Θεσσαλονίκη. Πρωτοεπισκέφθηκε την πόλη, όταν ήταν ακόμη 20χρονος δευτεροετής φοιτητής.
Είναι ιταλογενής και γαλλοσπουδαγμένος , λάτρης του Βυζαντίου, της νεώτερης Ελλάδας αλλά και... της Ελληνίδας συζύγου του, υπεύθυνος φέτος για πέμπτη συνεχή χρονιά (για δεύτερη στη Θεσσαλονίκη) του Θερινού Πανεπιστημίου Βυζαντινών Σπουδών που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή 40 υποτρόφων απ όλο τον κόσμο.
Των σημαντικότερων ίσως πρεσβευτών των βυζαντινών σπουδών, ευρημάτων, της ίδιας της βυζαντινής πόλης -της Θεσσαλονίκης σ' όλο τον κόσμο. Από τη Χιλή ως την Ιαπωνία , απ την Εσθονία ως την Κύπρο , από την Κολομβία ως την Ουγγαρία , τη Ρωσία, το Βέλγιο, την Ιταλία, την Ισπανία κ.ά.
Αν και τα μαθήματα (στο δεκαπενθήμερο θερινό κύκλο τους που πραγματοποιείται φέτος καθημερινά στο αμφιθέατρο του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκη) γίνονται στην αγγλική και γαλλική γλώσσα, οι 40 μεταπτυχιακοί υπότροφοι είναι -όλοι τους- ελληνόφωνοι.
- Γιατί το Βυζάντιο ;
Στην ερώτηση που την έκανε τίτλο και απάντηση συνάμα στο νεοελληνικό αλλά και διεθνές ερώτημα -προϊόν αρνητικών ιδεολογιών και ιδεολογημάτων εναντίον της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, η ελληνίδα βυζαντινολόγος, Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ στο πρό τετραετίας εκδοθέν βιβλίο της , ο Ιταλός βυζαντινολόγος αλλά και νεοελληνιστής (“τα παιδιά μου είναι ...μισ-Ελληνες” λέει και γελάει με τη δυνατότητα του να γλωσσο-πλάθει, εννοώντας βεβαίως πως τα παιδιά του είναι “μισοί” Ελληνες) δυσκολεύεται -λέει- να απαντήσει με λίγα λόγια.
Σε ό,τι αφορά στην επιλογή του εξηγεί: “Αρχικά επέλεξα το Βυζάντιο γιατί ήταν για μένα η συνέχεια των κλασσικών σπουδών. Γιατί νομίζω – και ευελπιστώ- πως δεν είναι πλέον ο καταραμένος αλλά ο... ευλογημένος κόσμος της ιστορίας. Τον 18ο αιώνα ήταν καταραμένο το Βυζάντιο γιατί επικρατούσε το δίπολο Δύση=Αναγέννηση και ...Ανατολή (Βυζάντιο) = σκοταδισμός , τον 19ο αιώνα παρέμεινε καθώς επικρατούσε το άλλο δίπολο: αυτοκρατορίες - γέννηση του εθνικισμού. Σήμερα όμως που μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν τα ανεξάρτητα κράτη-έθνη τα οποία διατηρούν τα στοιχεία και τον πολιτισμό τους και ταυτόχρονα μετέχουν σ ένα ευρύτερο πολιτικό-οικονομικό σύστημα (έστω παραπαίον) – το Βυζάντιο μπορεί να αποτελέσει ένα πρότυπο λειτουργίας αυτού του συστήματος. Είναι γιαυτό το λόγο που το Βυζάντιο λαμβάνει μια νέα διάσταση ακόμη και στο επίπεδο των Ιστορικών Σπουδών . Για μένα προσωπικά το Βυζάντιο είναι πεδίο άσκησης του νου στη μελέτη εν γένει των πολιτισμών ανά τους αιώνες. Το Βυζάντιο είναι το μέσο για τη διαμόρφωση του τρόπου σκέψης και ...σε κάθε περίπτωση είναι το πλέον κοντινό -και αντίπαλο συνάμα- με την Ευρώπη. ...”
...” Ο κόσμος στο Βυζάντιο ζούσε μέσα από μια αναπαράσταση . Ο βυζαντινός όταν θέλει να εκφράσει τα συναισθήματά του και καθώς δεν διέθετε λογοτεχνικά εργαλεία για να εκφραστεί καταφεύγει στη μίμηση των αρχαίων, δια μέσου της ιστοριογραφίας καθώς η ιστορία ήταν βαθιά ριζωμένη στους Βυζαντινούς. Υπάρχει λοιπόν ένας διχασμός ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αναπαράσταση της . Απο την άλλη υπήρχε η πολιτική, η επεκτατική έχθρα της δύσης προς το Βυζάντιο και εξ αυτής η αρνητική απεικόνισή του, η προβολή της αναξιότητάς του. Δεν φταίνε τα ίδια τα Βυζαντινά κείμενα. Φταίνε τα γυαλιά που μας φόρεσαν για να το ...διαβάσουμε. Τι άλλο, εξάλλου, είναι το Βυζάντιο, η Ανατολή γενικότερα; Μια άλλη Δύση της εποχής. Οχι διαφορετική επί της ουσίας αλλά επί της εικόνας...”
Επαναφέρει μόνος του τη συζήτηση στη “Μέση οδό” της βυζαντινής Θεσσαλονίκης , στο εντυπωσιακό εύρημα της ανασκαφής στο κέντρο της σύγχρονης πόλης για το σταθμό του υπό διάνοιξη μετρό (σταθμός Βενιζέλου).
“Είναι εντυπωσιακό, απόλυτα ζωντανό , σου κόβει την ανάσα το εύρημα -απόσπασμα πόλης που εντοπίστηκε. Κατεβαίνεις λίγα μέτρα κι είναι σα να μπαίνει κανείς στη ..μηχανή του χρόνου. Είναι απτό δείγμα της απόλυτης βυζαντινής διαχρονίας της πόλης” λέει και μ΄ενα προσωπικό του τόνο (σαν τα σχήματα υποφοράς και ανθυποφοράς που μαθαίναμε στο σχολείο για τις ερωταπαντήσεις του λόγου) συμπληρώνει : ”... Αντιλαμβάνομαι πως πρέπει να ζήσει η σύγχρονη πόλη , πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο του μετρό για την μετακίνηση των σύγχρονων κατοίκων , πρέπει να ολοκληρωθεί η επένδυση αλλά... όχι αυτό. Είναι η Πομπηία σας”
Κι όχι, δεν θεωρεί την ...απευκτέα απομάκρυνση και κατάχωση των αρχαιολογικών ευρημάτων ως την...”Τέταρτη άλωση” της Θεσσαλονίκης (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Αγρα” η μετάφραση – από τα γαλλικά – της μελέτης με εισαγωγή και σχόλια του ίδιου για το “Χρονικό των τριών αλώσεων της Θεσσαλονίκης” ) . Τη θεωρεί όμως “Λεηλασία στο παρελθόν της πόλης , αλλά και στο παρόν , και στο μέλλον”.
“Αν δεν μπορείτε να το κατανοήσετε “επιστημονικά”, αν το βλέπετε ως “αναίτια κονδύλια για τις ...άχρηστες ανθρωπιστικές επιστήμες”, δείτε το ως “μακροπρόθεσμη οικονομική επένδυση” , σώστε το σταυροδρόμι για να έχετε κάτι να...πουλάτε (ως τουριστικό “προϊόν”, ένα απτό επιστημονικό δεδομένο για τη μελέτη της ιστορίας, της αρχιτεκτονικής του Βυζαντίου...”
“Η Θεσσαλονίκη είναι το μοναδικό – το ιδανικό δείγμα Βυζαντίου σ΄ολόκληρο τον κόσμο. Ναι, είναι και η Κωνσταντινούπολη αλλά κι εκεί πρόλαβαν και έγιναν καταστροφές. Αντίστοιχο μνημείο- τόσο ζωντανό που προσωπικά μου θύμισε την “πετρωμένη” ιστορία της Πομπηίας , δεν έχει εντοπισθεί πουθενά στον κόσμο. Εξάλλου οι Τούρκοι δεν είναι ακόμη έτοιμοι να αναμετρηθούν και να “επενδύσουν” στο Βυζάντιο. Στην Ελλάδα , στη Θεσσαλονίκη ειδικά, το Βυζάντιο είναι “εθνική υπόθεση”. Καταλάβετέ το. Εγώ θα σας τα λέω;”
* Υπαίθριο - υπόγειο (στο χώρο όπου εντοπίστηκε το εντυπωσιακό τμήμα της “Μέσης οδού” - στο σταθμό “Βενιζέλου” του μετρό της Θεσσαλονίκης ) μάθημα-παράσταση διαμαρτυρίας θα πραγματοποιήσουν σήμερα το πρωί (από τις 11 π.μ) οι 50 και πλέον μεταπτυχιακοί φοιτητές και διδάσκοντες του Θερινού Πανεπιστημίου Βυζαντινολογίας που διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Πάολο Οντορίκο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου