Τα παιδιά της καμινάδας

 

Τα παιδιά της καμινάδας – Θύματα των εργολάβων, ξεψυχούσαν από ασφυξία ή από καρκίνο.

Για δύο ολόκληρους αιώνες, από το 1700 έως το 1900, είχε ξεσπάσει στην Αγγλία μια φοβερή αντιπαράθεση ανάμεσα στους εργολάβους οικοδομών και σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, επιστήμονες και διαπρεπείς νομικούς.

Η αιτία ήταν οι περίφημοι καπνοδοκαθαριστές.

Τα τζάκια σε όλα τα αρχοντόσπιτα ήταν το σήμα κατατεθέν της Αγγλίας και ειδικά του Λονδίνου. Πρόκειται για μια ιστορία ανθρώπινης φρίκης. Εκατοντάδες χιλιάδες τζάκια έκαιγαν τους χειμώνες στις πολυκατοικίες και οι καπνοδόχοι τους έπρεπε να καθαρίζονται κάθε χρόνο υποχρεωτικά.

Οι εργολάβοι όμως, για να γλιτώνουν χώρο, χρησιμοποιούσαν εξαιρετικά στενούς σωλήνες για να περνά ο καπνός. Οι σωλήνες αυτοί είχαν μήκος πολλές δεκάδες μέτρα και διακλαδίζονταν προς όλες τις κατευθύνσεις, κάθετα, οριζόντια και λοξά, μέχρι να βγουν στην ταράτσα. Άλλος τρόπος να καθαριστούν δεν υπήρχε, παρά μόνο να μπει μέσα στο σωλήνα ένας εξαιρετικά μικρόσωμος άνθρωπος και να τον καθαρίσει από την αιθάλη, ειδικά στις γωνίες που κατακαθόταν. Ήταν μία δουλειά κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των δύστυχων παιδιών.

Χιλιάδες παιδιά χρησιμοποιήθηκαν σαν σκλαβάκια από τους εργολάβους για να χώνονται στις στενές καμινάδες, να σέρνονται για ώρες στο σκοτεινό στενό λαγούμι, μέσα σε συνθήκες ουσιαστικής ασφυξίας και να βγαίνουν τελικά στις ταράτσες, αφού είχαν καθαρίσει εκατοντάδες μέτρα καμινάδας.

Οι ηλικίες που προτιμούσαν οι εργολάβοι ήταν ανάμεσα στα πέντε και τα δέκα χρόνια, ενώ άφηναν τα παιδιά χωρίς τροφή για να μην παχαίνουν, οπότε δεν θα χωρούσαν στα στενά ανοίγματα!

Εκατοντάδες παιδιά έπαθαν ασφυξία και πέθαναν μέσα στα βρόμικα λαγούμια, ενώ άλλα σφήνωσαν στις στροφές κι έμειναν εκεί αβοήθητα μέχρι να σβήσουν. Αν κάποιο παιδί λιποθυμούσε μέσα στην καπνοδόχο, δεν είχαν άλλο τρόπο για να το συνεφέρουν παρά μόνο ανάβοντας το τζάκι κι ελπίζοντας ότι, αν δεν πέθαινε από τον καπνό, η φωτιά και η θερμότητα θα το ξυπνούσε. Επρόκειτο για ένα καθεστώς πολύ χειρότερο από οποιαδήποτε σκλαβιά.

Οι εργολάβοι είχαν μεταβληθεί σε κανονικούς δουλεμπόρους. Τα χαμίνια που κυκλοφορούσαν στις φτωχογειτονιές, συλλαμβάνονταν και με το ζόρι γίνονταν καπνοδοκαθαριστές, ενώ φτωχοί άγγλοι αγρότες πωλούσαν τα παιδιά τους στους δουλεμπόρους για να τα ρίξουν στα σκοτεινά λαγούμια.

Φυσικό ήταν αυτή η δυστυχία και εκμετάλλευση, επειδή δεν ήταν κρυμμένη κάπου, αλλά μπαινόβγαινε σε όλα τα λονδρέζικα σπίτια, να εξεγείρει ορισμένους ευαίσθητους ανθρώπους. Αυτοί άρχισαν να πιέζουν τις κυβερνήσεις προκειμένου να απαγορευθεί η εργασία των παιδιών στον καθαρισμό των καπνοδόχων. Και τότε όμως οι εργολάβοι είχαν μεγαλύτερη επιρροή στο κοινοβούλιο και στην εξουσία από τους φιλάνθρωπους και τους διανοούμενους.

Ο καρκίνος των όρχεων θεωρούνταν αφροδίσιο νόσημα.

Χρειάστηκε να περάσουν δύο αιώνες για να ψηφιστούν τρεις νόμοι που απαγόρευσαν την παιδική αυτή εργασία και ακόμα πενήντα χρόνια μέχρι να εφαρμοστούν.

Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 20.000 παιδιά πέθαναν μέσα στους σωλήνες, ενώ 200.000 παιδιά υπέστησαν μεγάλες βλάβες στην υγεία τους.

Το βρετανικό κοινοβούλιο, δέσμιο των πάμπλουτων και πανίσχυρων εργολάβων, αρνιόταν να νομοθετήσει, παρά το γεγονός ότι από το 1775 ο διάσημος Λονδρέζος χειρουργός Πέρσιβαλ Ποτ είχε κάνει μια συγκλονιστική αποκάλυψη. Σχεδόν ένας στους τρεις καπνοδοκαθαριστές πέθαινε από καρκίνο των όρχεων, όταν έφτανε σε ώριμη ηλικία. Αν και ο Ποτ έχαιρε απεριόριστης εκτίμησης, αμφισβητήθηκε σφοδρά για τη συγκεκριμένη γνωμάτευση, διότι αυτή δεν συνέφερε το σύστημα.

Ο καρκίνος των όρχεων εξακολουθούσε να θεωρείται αφροδίσιο νόσημα, με αποτέλεσμα οι μολυσμένοι να αντιμετωπίζουν και τον κοινωνικό χλευασμό, μέχρι το 1919, οπότε έγινε γνωστό ότι η αιθάλη περιέχει μόρια από την απόσταξη του γαιάνθρακα που είναι εξαιρετικά καρκινογόνα.

Η εκμετάλλευση των παιδιών στις καμινάδες δείχνει ότι εκείνη την περίοδο ο δυτικός πολιτισμός δεν σκλάβωνε μόνο τους ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο, αλλά και τα περιθωριακά στρώματα μέσα στη μητρόπολη.

**Emma Papa

Posted by Spiros Mosxonas

------------------------------------------

Η φριχτή ζωή ενός παιδιού καπνοδοχοκαθαρίστή στην Μ.Βρετανία.

Νοέ. 29 2021

Μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666,πέρασε νομοθεσία η οποια υποχρέωνε τα νεόδμητα σπίτια να έχουν καμινάδες. Η μεγάλη αστικοποίηση του Λονδίνου οδήγησε σε πολυόροφα σπίτια με μεγαλύτερες σε υψος καμινάδες .Σε αντίθεση με τα τζάκια τα οποια έκαιγαν ξύλο και είχαν πιο πλατιές καμινάδες, η χρησιμοποίηση του κάρβουνου ως καύσιμη ύλη οδήγησε σε πιο στενές καμινάδες. Επίσης λόγω ενος φόρου στις εξόδους των καμιναδων (κάθε φουγάρο φορολογείτω),ηταν συνηθισμένο οι καμινάδες να ενώνονται σε ενα κοινό φουγάρο για οικονομία.

Η διαρκής χρήση των καμινάδων είχε ως αποτέλεσμα να βουλώνουν.Οι ιδιοκτήτες καθυστερούσαν οσο ηταν δυνατόν τον καθαρισμό τους ,με τις καμινάδες να συσσωρεύουν μεγάλη ποσότητα αιθαλης.Οταν οι καμινάδες τελικα ηταν σχεδόν βουλωμένες ,τοτε έφερναν ενα καπνοδοχοκαθαριστή.Το πρόβλημα ήταν οτι καμινάδες ήταν το πολυ 18 ίντσες σε διάμετρο βάσει προδιαγραφών κατασκευής και έφταναν μερικές φορές και τα 20 μέτρα σε ύψος,οποτε δεν μπορούσε ενας ενήλικας να σκαρφαλώσει μεσα στην καμινάδα και να την καθαρίσει.Έτσι επιστρατευονταν παιδιά απο την ηλικία των 5 να μπαινουν μεσα στις καμινάδες και να τις καθαρίζουν.

Το τραγικό είναι οτι οι ανήλικοι καπνοδοχοκαθαριστές όπως και η παιδική εργασία,ξεκίνησαν υποτίθεται ως ενα «ανθρωπιστικό μέτρο».Το 1773 ο Jonah Hanway μετα απο ενα ταξίδι του στην Κίνα, είχε φρίξει με την πληροφορία οτι οι Κινέζοι μερικές φορές σκότωναν τα νεογέννητα παιδιά τους (την οποία δεν διασταύρωσε). Ηταν σίγουρος οτι οι Βρετανοί ήταν πιο φιλάνθρωποι και αποφάσισε να ερευνήσει την ζωή των παιδιών των φτωχών οικογενειών στα workhouses (φυλακές χρέους).

Τα αποτελέσματα ηταν τρομακτικά. Σε ενα μονο workhouse λόγω των άθλιων συνθηκών,68 απο τα 76 παιδιά που βρίσκονταν εκει είχαν πεθάνει μεσα σε ενα χρόνο.Σε ενα άλλο κανένα παιδί για 14 χρόνια δεν ειχε επιβιώσει μετά τον πρώτο χρόνο «παραμονής» του.Στα Workhouses ουσιαστικά φυλακίζονταν οι πατεράδες οι οποίοι ειχαν χρέη και ήταν ο κανόνας να έρχεται και να μένει η οικογένεια τους μαζι.Τον ίδιο χρόνο πέρασε μια νομοθεσία οπου τα παιδιά απαγορευόταν να μένουν μέσα σε ενα workhouse για περισσότερο απο 3 εβδομάδες.Τα παιδιά αυτά των οποίων οι γονείς βρίσκονταν μεσα στα work houses, ουσιαστικά γινόντουσαν βορά των διαφόρων εργοδοτών οι οποίοι έψαχναν φτηνή εργασία.

Σε αρκετές περιπτώσεις οι γονεις «πουλουσαν «τα παιδια τους στους καπνοδοχοκαθαριστές (ας πούμε οτι τα έδιναν για μαθητεία μεχρι να ενηλικιωθούν). Οι καπνοδοχοκαθαριστές ηταν υπεύθυνοι για την ένδυση,τροφή και μόρφωση των παιδιών (μια μέρα την εβδομάδα μάθαιναν γραφή και ανάγνωση αλλά στην συντριπτική πλειοψηφία ηταν αγράμματα) αλλά ηταν ελάχιστες οι περιπτώσεις στις οποίες φρόντιζαν επιμελώς τα παιδια. Τα παιδιά τρέφονταν ελάχιστα ωστε να μπορούν να χωράνε στις καμινάδες ενώ πλένονταν ελάχιστα (τρεις φορές το χρόνο).

Τα παιδιά τα οποία έπαιρναν οι καπνοδοκαθαριστές έπρεπε να ανέβουν την καμινάδα με μια βούρτσα στο χέρι και να καθαρίσουν τα τοιχώματα της. Οταν έβγαιναν απο την καμινάδα έπρεπε να κατέβουν πάλι,μαζεύοντας την στάχτη που βρισκόταν στα τοιχώματα ωστε να την δώσουν στον καπνοδοχοκαθαριστή ο οποίος την πωλούσε ως λίπασμα στους αγρότες.

Μια απεικόνιση του συστήματος καμιναδων σε ενα τυπικο κτίσμα της Βικτωριανής Βρετανίας.

Ηταν μια πολύ επικίνδυνη εργασία:Τα παιδιά μπορεί να έπαιρναν μια λάθος διαδρομή και να κατέληγαν σε κάποιο τζάκι το οποιο ήταν αναμμένο ή εγκλωβίζονταν σε κάποιο αδιέξοδο. Άλλες φορές λόγω της αιθάλης και άλλων ακαθαρσιών, τα παιδιά σφήνωναν μεσα στις καμινάδες. Εκεί συνήθως έστελαν ενα δεύτερο παιδί να τραβήξει το πρώτο,το οποιο μερικές φορές πέθαινε απο ασφυξία. Σε αυτην την περίπτωση έσπαγαν τον τοίχο για να βγάλουν το νεκρό παιδί. Αν το παιδί φοβόταν να ανέβει την καμινάδα, οι καπνοδοχοκαθαριστές άναβαν μια φωτιά απο κάτω ωστε να του δώσουν «κίνητρο» (απο εκει βγήκε και η έκφραση «He light a fire under you».)

Τα παιδιά ήταν χρήσιμα μέχρι την εφηβεία τους οπότε και λόγω του μεγέθους τους,δεν μπορούσαν να μπουν μεσα σε καμινάδες.Συνοπτικά οι καπνοδοχοκαθαριστές τα έδιωχναν απο το σπίτι οπου έμεναν. Με σωματικές δυσπλασίες και σοβαρά προβλήματα υγείας,τα πιο τυχερά απο αυτα κατάφερναν να γίνουν κλέφτες: Πολλά πέθαιναν πριν τα 25 τους χρόνια.

Ωστοσο οι άθλιες συνθήκες εργασίας και επαφής με την τοξική αιθάλη και πίσσα ειχε ακόμα ενα αποτέλεσμα: Τα παιδιά παρουσίαζαν καρκίνο των όρχεων σε μεγάλη συχνότητα,η πρώτη καταγεγραμένη μορφή καρκίνου σε εργασιακό περιβάλλον.

Αν και απο τον 18ο αιώνα ειχαν περάσει ορισμένοι νόμοι για την προστασία των παιδιών που εργάζονταν ως καπνοδοχοκαθαριστές,το κράτος δεν εφάρμοζε αυστηρά τους νόμους.Θα μπορούσαν βέβαια να απαγορεύσουν την παιδική εργασία αλλά αν τα παιδια και οι γονεις ήθελαν γιατι να τους εμποδίσεις;

O Joseph Glass το 1830 κατασκεύασε την πρώτη τηλεσκοπική βούρτσα για τον καθαρισμό των καμινάδων, με σκοπό να σταματήσει η εκμετάλλευση των παιδιών.Δεν πατενταρισε την κατασκευή του ,ωστε να μπορεί να φτιαχτέι μαζικά απο τον καθένα . Παρόλα αυτα, τα παιδιά συνέχισαν να χρησιμοποιουνται ως καπνοδοχοκαθαριστές διοτι οι ιδιοκτήτες των σπιτιών πίστευαν οτι ήταν πιο αποτελεσματικά.

Η πρώτη σοκαριστική ιστορία ειναι αυτή του John Valentine Gray απο Alverstoke στο Isle of Wight.Εργαζόταν ως καπνοδοχοκαθαριστής στο Newport. Βρέθηκε νεκρός στην ηλικία των 10 ετών στο δρόμο και το σώμα του είχε μώλωπες και ενα σοβαρό κάταγμα στο κρανίο.Ο καπνοδοχοκαθαριστής Benjamin Davies που τον ειχε υπο την επιβλεψη του ,ομολόγησε οτι τον ξυλοκόπησε γιατί δεν έκανε σωστα την δουλειά του.Καταδικάστηκε για ανθρωποκτονια πρώτου βαθμού.

Ο σάλος που προκάλεσε η δολοφονία του Valentine ,οδήγησε στην εφαρμογή των πρώτων νόμων για την προστασία των παιδιών.Ωστόσο το κράτος ήταν αργοκίνητο και στην ψήφιση νέων νόμων αλλά και στην επιβολή των ηδη ψηφισμένων. Ο λόγος ήταν οτι η παιδική εργασία ήταν ιδιαίτερα επικερδής για τους βιομηχάνους και υπήρχε ο φόβος οτι αν ψηφιζόταν ενα νομοσχέδιο κατα της παιδικής εργασίας στους καπνοδοχοκαθαριστές θα οδηγούσε σε νόμους κατά της παιδικής εργασίας γενικότερα.

Τον Φεβρουάριο του 1875,ο George Brewster πήγε μαζί με τον «δάσκαλο» του William Wyuer στο νοσοκομείο του Fulbourn στο Cambridge.Ο Wyer είχε ενα συμβόλαιο να καθαρίζει τις σωληνώσεις των τριων καυστήρων τρεις φορές το χρόνο.Ο Brewster μπήκε μεσα σε μια σωλήνα βάζοντας μπροστά ενα καπέλο για να προστατεύει το στόμα του. Μετα απο 15 λεπτά ειχε κολλήσει και φώναζε στον Wyer «Sorry Sir I am stuck i cant breathe». Χρειάστηκε να ρίξουν τον τοίχο για να βγαλουν τον Brewster έξω σε λιπόθυμη κατάσταση. Ενας γιατρός του αφαίρεσε απο το στόμα μια μεγάλη ποσότητα αιθάλης ,του έδωσε μπραντυ και τον έβαλε σε ενα ζεστό μπάνιο. Ο Brewster λίγο μετά πέθανε. Ο ιατροδικαστής έκανε λογο για ανθρωποκτονία απο αμέλεια και ο Wyer καταδικάστηκε σε 6 μηνες φυλακής με καταναγκαστικά έργα.

Ο θάνατος του Brewster ήταν καθοριστικός για να περάσει ο νόμος Chimney Sweepers Act 1875 που απαγόρευε σε άτομα κατω των 21 να εργάζονται ως καπνοδοχοκαθαριστές. Ο George Brewster θα ειναι το τελευταιο παιδί που θα πεθάνει ως καπνοδοχοκαθαριστής.

Το 2019 θα ξεκινουσαν εργασίες συντήρησης στο House of Parliament. Μερικοί εκ των ειδικών, υπέθεταν οτι κομμάτια του κτίσματος που χρονολογούνται πριν απο το 1870 πιθανον να εχουν ακόμα τις σωρούς των εγκλωβισμένων παιδιών που καθάριζαν τις καμινάδες.Ωστόσο, αρχιτεκτονες και μηχανικοί αναίρεσαν αυτην την υπόθεση αφού βάσει των σχεδίων φαινεται οτι το σύστημα των καμινάδων ήταν τέτοιο οπου δεν χρειάζονταν παιδιά να σκαρφαλώσουν μέσα.

Σχολιάστε

Είχα έναν προπάππο από το Ρίμπας που είχε μείνει στην συνείδηση όλων ως ο άνθρωπος που έμπαινε από καμινάδες κάθε Χριστούγεννα 😉. Ήταν και αγωνιστής τον αποκαλούσαν δε ο ΚλεφτοΓιαννάκος. Ο παππούς μου Αστέριος πέθανε νέος από αρρώστια και εγώ νέος σώθηκαν από αρρώστια