Στον Αρχαίο κόσμο ,η πίστη στον έρωτα ,ως γενεσιουργό των πάντων ,και η ιερή τάση των ανθρώπων προς το κάλλος -αυτό που αποτυπώνεται στο ανθρώπινο σώμα αλλά εκφράζει την ύψιστη ιδέα του θείκού -ήταν διάχυτα .
(ο Περικλής και η Ασπασία επιβλέπουν το άγαλμα της Αθήνας του Φειδία )
Ήταν μάλιστα τόσο γενικευμένα και απόλυτα ,ώστε χαρακτήριζαν όλες τις πτυχές της ζωής τους , απο την τέχνη και την θρησκεία μέχρι την καθημερινότητα .Η πλαστική τέχνη μάλιστα ,που αποτύπωνε απτά αυτό το κάλλος ,με τον Φειδία έφτασε σε ύψη που ποτε ξανά στην ανθρώπινη ιστορία δεν μπόρεσε να πετύχει .Οι αρχαίοι μας πρόγονοι όχι μόνο αναζητούσαν και επεδίωκαν το ωραίο αλλά επίσης , το τιμούσαν με ιδιαίτερους τρόπους .Μόνο η Ελλάδα διοργάνωνε “αγώνες Κάλλους “,τα λεγόμενα Καλλιστεία
.
Στις διάφορες τελετές ,μόνο στην Ελλάδα οριζόταν η πρώτη θέση στον Ωραιότερο ,ενώ οι ιερείς και οι ιέρειες εκλέγονταν “μεταξύ των καλλίστων “.Δεν λείπουν μάλιστα και οι περιπτώσεις ,κατά τις οποίες χειροτονούνταν στρατηγοί και πρέσβεις ,με κριτήριο κυρίως την ωραιότητα τους !
Σε τέτοιον κόσμο δεν ήταν δυνατόν να μην εκτιμώνται με ιδιαίτερο τρόπο οι εταίρες ,οι οποίες συνδύαζαν το πνευματικό και το σωματικό κάλλος σε πολύ ανεπτυγμένα επίπεδα ,καθώς επίσης και ψυχικά χαρίσματα ανάλογα με την ευγενική καλλιέργεια τους .
Οι εταίρες συναναστρέφονταν κυρίως τους καλλιτέχνες ,τους φιλόσοφους ,τους πολιτικούς ,τους ποιητές …την κοινωνική και πνευματική ελίτ της εποχής τους θα λέγαμε ,τους οποίους ενέπνεαν αλλά και επηρέαζαν .Ήταν λοιπόν απόλυτα εύλογο -ίσως μάλιστα και μοιραίο-οι εταίρες να ασκούσαν εξουσία με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο ,αφού βρισκόνταν στο επίκεντρο της ζωής σημαντικών αντρών .
Δεν υπάρχουν πάντα σαφή στοιχεία για τους τρόπους με τους οποίους ασκούσαν την -έμμεση ,αλλα ισχυρότατη εξουσία τους οι εταίρες …Αλλά πάντα πίσω απο σημαντικές αποφάσεις ισχυρών αντρών ,ή πίσω απο μνημειώδη έργα καλλιτεχνών ,υπάρχει έντονη επίδραση κάποιας όμορφης και καλλιεργημένης εταίρας .
Μερικές φορές όμως στο πρόσωπο κάποιων απο τις φημισμένες εταίρες ήταν τόσο έντονα και απροκάλυπτα τα εξουσιαστικά χαρακτηριστικά ,ώστε να έχουν διασωθεί στην ιστορία ανά τους αιώνες .Είναι χαρακτηριστικές και ευχάριστες κάποιες ιστορίες που αξίζει να δούμε μαζί .
Ασπασία ,Η Εταίρα σύζυγος .
Αναμφίβολα ,η πιο ένδοξη και φημισμένη εταίρα της αρχαίας Ελλάδας ήταν η Ασπασία κυρίως γιατί ήταν σύντροφος του Περικλή.
Η Ασπασία δεν επηρέαζε απλά τον Περικλή .Μερικοί φτάνουν να λένε ότι ασκούσε απο κοινού την εξουσία και ότι όλες οι αποφάσεις που παίρνονταν για τα κοινά της πόλης αποτελούσαν και των δύο .
Οι Έλληνες της εποχής της χρεώνουν,μεταξύ άλλων , και την σύγκρουση Αθηναίων με τους Μεγαρείς ,αιτία της οποίας υπήρξε η απαγωγή μιας παρθένας από τα Μέγαρα ,της Σιμαίθης ,απο τον Αλκιβιάδη .
Όταν είδε την κοπέλα η Ασπασία ,τη θαύμασε για την ομορφιά της και την πήρε στην “σχολή” της για να την μορφώσει και να την καταστήσει τέλεια εταίρα μαζί με τις άλλες τρείς κοπέλες που ήδη εκπαίδευε .
Οι Μεγαρείς ,μετά απο λίγο καιρό ,έκλεψαν αιφνιδιαστικά σε μια εκδρομή ,δύο από τις εκπαιδευόμενες κοπέλες της Ασπασίας ,τη Δροσίδα και την Πράξιλλα ,σχεδόν μπροστά στα μάτια της Ασπασίας και του Αλκιβιάδη που ούτε πρόλαβαν να αντιδράσουν .
Από τότε ,ο Περικλής άρχισε την επιθετική πολιτική του απέναντι στους Μεγαρείς , για τους οποίους μάλιστα οι Αθηναίοι έτρεφαν ούτως η άλλος μεγάλο μίσος .
Τους ζήτησε πίσω της δύο κοπέλες .Οι Μεγαρείς δέχτηκαν σε αντάλλαγμα να τους επιστρέψουν τη Σιμαίθη .Η Ασπασία αρνούνταν κατηγορηματικά κάτι τέτοιο κι έτσι ο Περικλής απέκλεισε τους Μεγαρείς απο τα λιμάνια της Αθηναίκης επικράτειας και την αγορά των Αθηνών ,μέχρις ότου να επιστρέψουν τις δύο εκπαιδευόμενες της Ασπασίας .
Λέγεται μάλιστα ότι το μέτρο αυτό αποτέλεσε έμπνευση της Ασπασίας και κοινή απόφαση του ζευγαριού .Τότε όμως άρχισε να συζητιέται η βοήθεια των Σπαρτιατών
προς τους Μεγαρείς ,που θορύβησε έντονα τους Αθηναίους .Έτσι βρήκαν την ευκαιρία οι εχθροί του Περικλή , να ασκήσουν τη δική τους προπαγάνδα ενάντια σ’αυτόν και την σύντροφο του .Κυρίως ο μονόφθαλμος θεατρικός συγγραφέας σατύριζε τον Περικλή και τον καυτηρίαζε δημοσίως ,όχι μόνο την πολιτική του αλλά και την προσωπική του ζωή .
Τότε λοιπόν ,έκρινε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να επιτεθεί στην Ασπασία και μάλιστα να ζητήσει τον θάνατό της με μήνυση που κατέθεσε . Το κείμενο της μήνυσης έχει ,περιεκτικά ,ως εξής
“….Η Ασπασία αδικεί,διότι δεν παραδέχεται τους θεούς που υπό της πόλεως λατρευομένους ,διότι εξεφθράσθη ασεβώς περί των ιερών εθίμων των αθηναίων και διότι παραδέχεται τας ερεύνας και τας γνώμας αθεών φιλοσόφων .Αδικεί επίσης διότι διαφθείρει την νεολαίαν με κινδυνώδεις λόγους και διότι διατηρεί παρ αυτήν όχι μόνον νεάνιδας εταιριζούσας ,αλλά και ελευθέρας γυναίκας τα οποίας ωθεί εις την ακολασίαν και την διαφθοράν .Ποινή θάνατος “
Η δίκη έγινε και μάλιστα ο Έρμιππος κατάφερε να πείσει το δικαστήριο .Το γενικό κλίμα και η αίσθηση ήταν σαφώς εναντίον της Ασπασίας και η καταδίκη της θεωρούταν βέβαιη ,μέχρι που ,ξαφνικά ο Περικλής ζήτησε απο τους δικαστές να μιλήσει για την Ασπασία ως απλός άνθρωπος .
Οι δικαστές του το επέτρεψαν και τότε ο Περικλής είπε λόγια που όχι μόνο αθώωσαν την Ασπασία ,αλλά συγκίνησαν τους περισσότερους Αθηναίους μέχρι δακρύων .
Πολλά έχουν γραφτεί για τη μεγάλη και σπουδαία αυτή εταίρα από τη Μίλητο ,η οποία παρέμεινε στο πλαί του Περικλή μέχρι το θάνατό του ,πιστή και με αυτοθυσία , με τον κίνδυνο μάλιστα να μολυνθεί και αυτή από την πανώλη που σκότωσε τον Περικλή..Το όνομα της έσβησε μετά τον θάνατο του μεγάλου άντρα.
Η Σαγηνευτική ,Σπάταλη και Πανέξυπνη Γλυκέρα.
Η Γλυκέρα είναι εταίρα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την ποία οι σύγχρονοι χρονικογράφοι γράφουν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό .Πέρα από τα κάλλη της ,τα οποία ήταν σπάνια και ακατανίκητα -όπως λεγόταν διακρινόταν για την ευφυία των απαντήσεων της και την ετοιμολογία της .Επίσης ,υπήρχε κάτι απροσδιόριστο στην προσωπικότητα της που προκαλούσε σφοδρό και ανεξέλεγκτο πάθος στους άντρες που τη συναναστρέφονταν .Καταρχήν ,εραστής της Γλυκέρας ήταν φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ,ο Άρπαλος .Όταν μάλιστα διορίστηκε απ αυτόν δοιηκητής στη Βαβυλώνα ,πήρε και τη Γλυκέρα μαζί του .
Πολύ γρήγορα έγινε εκέι γνωστή για τα αμύθητα ποσά που δαπανούσε .Το ίδιο βέβαια τρυφηλός και ακόλαστος ήταν και ο Άρπαλος .Κατασπαταλούσε μάλιστα τους θησαυρούς που του εμπιστεύτηκε ο Μέγας Αλέξανδρος ,μαζί με την ερωμένη του ,με την οποία ήταν πολύ ερωτευμένος .
Όταν του προτάχθηκε να τον ανακηρύξουν βασιλιά της Βαβυλώνας ,το δέχτηκε μόνο με την προυπόθεση να γίνει η Γλυκέρα βασίλισσα .Φυσικά η απάντηση ήταν δική του ,όλοι όμως υποστήριζαν ότι η πανέμορφη εταίρα ήταν αυτή που τον ώθησε στην απόφαση αυτή .
Όταν ο Αλέξανδρος πληροφορήθηκε τις σπατάλες και τις ασωτίες του Άρπαλου ,διέταξε τη σύλληψη του και τη φυλάκιση του .Αυτός τότε διέφυγε στην Αθήνα ,μαζί φυσικά με την Γλυκέρα .Εκεί προσπάθησε να στρέψει τους Αθηναίους εναντίον του μεγάλου στρατηλάτη .
Πίσω απο την προσπάθεια αυτή κατά μεγάλο ποσοστό βρισκόταν η όμορφη ερωμένη του .Επειδή όμως δεν πέτυχαν τα σχεδιά τους κατέφυγαν στην Κρήτη .Εκεί ο Άρπαλος δολοφονήθηκε .
Η Γλυκέρα επέστρεψε ,φτωχή και άσημη στην Αθήνα ,όπου συνδέθηκε γρήγορα με πολλούς ονομαστούς άντρες .Όμως ο έρωτας της ζωής της υπήρξε ο ποιητής Μένανδρος με τον οποίον έζησε μέχρι το θανατό του αφοσιωμένη στο πλάι του.
Θαίς και Λέαινα
Φίλη του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πανέμορφη εταίρα ήταν και η Θαίς .Απο τις πολλές εταίρες που είχε ο Αλέξανδρος αναφέρεται αυτή γιατί αυτή ευθύνεται -σύμφωνα με τον Κλείταρχο που συνόδευε τον Μέγα Αλέξανδρο σε όλες τις εκστρατείες και τις κατέγραφε -για τον εμπρησμό των ανακτόρων στην Περσέπολη.
Η Θαίς λοιπόν ήταν Αθηναία ,λογιζόνταν δε μεταξύ των πιο επίσημων στα γλέντια που έκανε ο Αλέξανδρος με τους στρατηγούς του και διάφορες γυναίκες ,επειδή ήταν ερωμένη του Πτολεμαίου.
Πριν εκστρατεύσει κατά του Δαρείου ο στρατηλάτης έκανε μεγάλο γλέντι ,με πολλές γυναίκες ,ποτό ,μέθη και γενικότερα κραιπάλη -πράγμα το οποίο δεν ήταν ασυνήθιστο για τον Αλέξανδρο
Μέσα λοιπόν στη γενική μέθη και ευθυμία με ένα ποτήρι στο χέρι η Θαίς και φώναξε ώστε να ακουστεί απ όλους ,ότι είναι πολύ χαρούμενη ,αλλά θα αισθανόταν μεγαλύτερη ευτυχία και δικαίωση αν πυρπολούσε το σπίτι του Ξέρξη ,οοποίος είχε κάψει την πατρίδα της την Αθήνα .
Μάλιστα ,είπε με πάθος ότι ήθελε εκείνη πρώτη να ανάψει την φωτιά και να διαδοθεί παντού πως μια γυναίκα εκδικήθηκε περισσότερο τους Πέρσες απ ότι οι ναύαρχοι και στρατηγοί .
Μέσα στη μέθη και γενική ευθυμία ,πρώτος ο Αλέξανδρος σηκώθηκε και της πήγε μια λαμπάδα .Τον ακολούθησαν όλοι ,επευθημώντας και επιδοκιμάζοντας τον ίδιο και την Θαίδα .Πήραν της δάδες στα χέρια τους και προχωρούσαν όλοι προς τα ανάκτορα .Λέγεται μάλιστα πως όταν έφτασαν εκεί ,πρώτη η Θαίς ,μετά τον βασιλιά ,έριξε την αναμμένη δάδα στα ανάκτορα.
Κι έτσι ,σύμφωνα με την επιθυμία της φλογερής εταίρας ,όλος ο κόσμος έλεγε την επόμενη μέρα ότι την ιεροσυλία του Ξέρξη στην Αθήνα την εκδικήθηκε ,έπειτα από πολλά χρόνια ,μια γυναίκα που διακατεχόταν από το ίδιο πάθος
Αθηναία εταίρα που έμεινε στην ιστορία ,όχι τόσο για τα κάλλη της αλλά για την ψυχική της δύναμη και αυτοθυσία ήταν η Λέαινα .Η εταίρα αυτή ήταν ερωμένη του Αρμόδιου .Ο αρμόδιος ήταν αυτός που μαζί με τον Αριστογείτονα ,σκότωσε τον Ίππαρχο αδερφό του τύραννου Ιππία .
Ο Ιππίας τότε συνέλαβε τη Λέαινα και την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια για να ομολογήσει ποιος σκότωσε τον αδερφό του .Η Λέαινα έδειξε σπάνιο θάρρος .Όταν όμως τα βασανιστήρια εντάθηκαν ,φοβήθηκε για τον εαυτό της ότι δεν θα τα άντεχε και θα λύγιζε .
Για το λόγο αυτό έκοψε με τα δόντια της τη γλώσσα της ώστε ακόμα και να ομολογήσει να μην μπορούσε .Ο Παυσανίας μάλιστα αναφέρει ότι έφτυσε την γλώσσα στο πρόσωπο του ίδιου του Ιππία .
Τελικά η όμορφη εταίρα πέθανε από τα βασανιστήρια και οι Αθηναίοι προς τιμήν της ,έστησαν στα προπύλαια της Ακρόπολης με χαλκό την “Αγλωττον Λέαιναν”
(Αρμόδιος και Αριστογείτονας ,Οι Τυραννοκτόνοι )
Φρύνη -Η φιλοχρήματη Θεά
Εξουσία πνευματική και καλλιτεχνική κυρίως άσκησε η θεωρούμενη πιο όμορφη απ όλες τις εταίρες ,η Φρυνή.
Είχε μάλιστα τέτοια σωματικά χαρίσματα,ώστε κάποια στιγμή θεωρήθηκε από τους συμπατριώτες της όχι ώς μια κοινή θνητή ,αλλά θεά Αφροδίτη!
Πάρα πολύ φιλοχρήματη ,για αυτό πολύ την παρομοίαζαν με την Χάρυβδη που καταβρόχθιζε σκάφη και τα πληρώματα τους-έτσι έλεγαν καταβρόχθιζε η Φρύνη τα χρήματα των εραστών της :P
Υπήρξε ερωμένη του Πραξιτέλη ,του μεγάλου γλύπτη ,τα σημαντικότερα έργα του οφείλονται στη Φρύνη .Ήταν αυτή που τον ενέπνεε ,καθώς δεν υπήρχε όμοια της ομορφιά και αρμονία στο σώμα της .
Λέγεται ότι ο Πραξιτέλης δοξάστηκε εξαιτίας της Φρύνης ,και ότι η Φρύνη πέτυχε τόσους ερωτικούς θριάμβους (που την έκαναν πάμπλουτη )εξαιτίας του Πραξιτέλη.
Είχε τόσα πολλά χρήματα που ήθελε να ανοικοδομήσει τα ερειπωμένα τείχη των Θηβών αποκλειστικά από την δική της περιουσία ,με τον όρο να υπάρξει επιγραφή που να λέει“Αλέξανδρος μεν κατέστρεψε ,ανέστησε δε η Φρύνη η εταίρα “.Κάτι τέτοιο όμως οι Θηβαίοι δεν το δέχτηκαν και έτσι η Φρύνη δεν προχώρησε στο σχέδιο της .
Ενδεικτικό της σπάνιας ομορφιάς της πάνω στα πλήθη είναι ένα περιστατικό που συνέβη σε κάποια γιορτή των Ελευσίνιων και Ποσειδωνίων στην Ελευσίνα .
Όταν λοιπόν το πλήθος έχει κατακλύσει την παραλία για να γιορτάσει την Μεγάλη γιορτή ,η Φρύνη έβγαλε τα ρούχα της ,έλυσε τα μαλλιά της και προχώρησε γυμνή μέσα στην θάλασσα .Μέσα σε κλίμα θεικής και ερωτικής φρενίτιδας τα πλήθη την λάτρεψαν ώς θεά Αφροδίτη !!!
Η φήμη μάλιστα ότι δεν ήταν θνητή ,αλλά θεά είχε διαδοθεί τόσο ,ώστε αυτή την έσωσε σε δικαστήριο που έγινε σε βάρος της ,κατηγορούμενη για ασέβεια .Όλο το συντηρητικό δικαστήριο ήταν εναντίον της μέχρι που ο δικηγόρος της είπε ότι οποιαδήποτε καταδικαστική απόφαση θα προκαλέσει τη μήνη των θεών ,αφού θα τολμήσουν οι θνητοί να καταδικάσουν μια θεά!
Για να τους πείσει μάλιστα ,την οδήγησε στο πιο εμφανές σημείο της Ηλιαίας και ξέσκισε τα ρούχα της για να δούν όλοι ότι το λαμπρό κάλλος της είναι τόσο τέλειο ,ώστε δεν μπορούσε παρά να είναι θεικό .Έτσι η φρύνη αθωώθηκε .
Επίλογος
Σαφώς έχουμε συνηθίσει να λέμε ότι η εξουσία ,που κατεξοχήν καθορίζει -και διαφθείρει -την ιστορία ,είναι αντρικό προνόμιο.Όταν όμως η γυναικεία σαρκική σαγήνη συνδυαστή με την υψηλή ευφυία και καλλιέργεια ,τότε μπορούμε να πούμε ότι δημιουργείται ο μοχλός που κινεί την εξουσία .Δεν ξέρω πραγματικά αν πρέπει να της ασκήσουμε κριτική ή απλώς να την απολαύσουμε !
“Εξαίσια ,όμορφη και σοφή βασίλισσα μου ,Θεοδώρα “-Ιουστινιανός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου